Το περιοδικό Forbes κάθε χρόνο ετοιμάζει τη γνωστή λίστα “30 under 30” στην οποία προβάλλει ανθρώπους πολλών και διαφορετικών ειδικοτήτων που έχουν πετύχει σημαντικά πράγματα στην καριέρα τους.

Φέτος στην κατηγορία “Healthcare” βρέθηκε η 27χρονη Ελένη Αντωνιάδου, για την εταιρεία της Transplants Without Donors LLC που στοχεύει στη διάθεση μιας σειράς ικριωμάτων (φαντάσου ένα είδος «σκαλωσιάς») για βιοϊστούς (οι οποίοι αποτελούν τη βάση των οργάνων του σώματος), αλλά και των αντίστοιχων βιοαντιδραστήρων που είναι απαραίτητοι για την ανάπτυξη και τη διατήρηση των οργάνων.

Όπως είχε γραφτεί και στο τεύχος 160, όπου και δημοσιεύθηκε η ιστορία της, η πρώτη σειρά οργάνων θα αποτελείται από τεχνητά νεύρα, αρτηρίες, δέρμα, μύτες και αφτιά (!), ενώ τα ειδικά επεξεργασμένα ικριώματα θα διατίθενται σε 3 μεγέθη (για παιδιά και ενήλικες). Σε πρώτο επίπεδο, οι θεραπείες θα απευθύνονται σ’ εκείνους που υποφέρουν από τελικό στάδιο καρκίνου και επιθυμούν να δεχτούν αυτή την πειραματική εναλλακτική μέθοδο.
Αυτή είναι η ιστορία της.

“Είμαι απόλυτα πεπεισμένη πως για κάθε μεγάλη δυσκολία που παρουσιάζεται, υπάρχει αντίστοιχα και μια μεγάλη ευκαιρία. Το θέμα είναι να βρούμε τον τρόπο να την αρπάξουμε”.

Από την Ελένη Αντωνιάδου, Γυναίκα της Χρονιάς στον Τομέα της Έρευνας στη Μ. Βρετανία, όπως τα διηγήθηκε στη Χριστίνα Μπίθα 
Από παιδί μεγάλωσα σε ένα περιβάλλον γεμάτο ερεθίσματα, που τροφοδοτούσαν την περιέργειά μου για τις επιστήμες, τη γνώση, το διάστημα. Κύριος «υπαίτιος» είναι ο πατέρας μου, μεγάλος λάτρης της τεχνολογίας και της μάθησης. Εκείνος προσπαθούσε πάντα να μου διεγείρει το ενδιαφέρον με τη χρήση πρωτοποριακών gadgets, με επισκέψεις σε τεχνολογικά πάρκα και μουσεία και, κυρίως, συζητώντας μαζί μου περίπλοκα επιστημονικά θέματα ήδη από τα πέντε μου χρόνια.

Οικογενειακός προγραμματισμός

Έτσι, το διάστημα έγινε για μένα ένας από εκείνους τους έρωτες που σου κόβουν την ανάσα. Οι γονείς μου ακόμα με θυμούνται να τους ζητάω να μου αγοράσουν αποξηραμένες τροφές αστροναυτών, βιβλία αστρονομίας και αεροδιαστημικής ή να κοιτάζω τις ειδήσεις της NASA στο διαδίκτυο με τις ώρες. Ποιος θα το πίστευε ότι τελικά, χρόνια μετά, θα γινόμουν δεκτή στη NASA ως επιστήμονας; Εγώ, σίγουρα.

Χωρίς αμφιβολία, τίποτα δεν θα ήταν το ίδιο στη ζωή μου αν δεν είχα τόσο αντισυμβατικούς γονείς. Σε αντίθεση με το κοινωνικό κατεστημένο για το τι σημαίνει «αξιόλογος μαθητής» και «πετυχημένος επιστήμονας», τα παιδικά μου χρόνια δεν περιστρέφονταν γύρω από την πίεση και το άγχος της βαθμολογίας.

Νομίζω πως είμαι ίσως το μοναδικό παιδί που δεν είχε ακούσει ούτε μία φορά από τους γονείς του τη φράση «Πήγαινε να διαβάσεις». Ο σκοπός τους ήταν να αποκτήσω μια πιο ουσιαστική παιδεία. Προσπαθούσαν να μου προσφέρουν σφαιρική μόρφωση, ανοίγοντάς μου συνεχώς παραθυράκια στον κόσμο της μουσικής, του αθλητισμού, του χορού, των τεχνών, των επιστημών.

Επίσης είχε σημαντική επίδραση πάνω μου η μεγαλύτερη αδελφή μου, Ιφιγένεια, που από τα παιδικά μας χρόνια ήταν το πρότυπό μου. Θυμάμαι, ένα απόγευμα κρυφοκοίταζα στο δωμάτιό της, για να δω αν διαβάζει, και μετά τη ρώτησα: «Μα πώς τα καταφέρνεις; Είμαι σίγουρη ότι διάβαζες όλο το βράδυ… Δεν μπορεί!». Όμως, εκείνη μου απάντησε πως, όταν κατανοείς κάτι, δεν χρειάζεται να ξοδεύεις άπειρο χρόνο μελετώντας. Κάπως έτσι άρχισε να αλλάζει η φιλοσοφία μου απέναντι στις σπουδές και το νόημά τους.

Against all odds

Στα παιδικά και εφηβικά μου χρόνια βίωσα τόσες επιτυχίες όσες και αποτυχίες μέχρι, τελικά, να συνειδητοποιήσω ότι η τράπουλα της ζωής μας μοιράζεται πάρα πολλές φορές και καμία επιτυχία ή αποτυχία δεν μπορεί να καθορίσει το μέλλον μας. Αποφοίτησα από το Τμήμα Πληροφορικής με εφαρμογές στη Βιοϊατρική του Πανεπιστημίου Στερεάς Ελλάδας και συνέχισα με μεταπτυχιακές σπουδές στη Νανοτεχνολογία και την Αναγεννητική Ιατρική στο Πανεπιστήμιο του Λονδίνου και στη Μηχανική των Ιστών στο Πανεπιστήμιο του Ιλινόις. Σε όλο αυτό το διάστημα υπήρξαν πολλές φορές που κάθε φύσης δυσκολίες και εμπόδια με έκαναν να σκέφτομαι ότι ναι μεν θα έρθουν καλύτερες μέρες, αλλά τότε εγώ μπορεί να έχω φύγει. Όμως τελικά, η δυσπιστία των άλλων, το γεγονός ότι έπρεπε μονίμως να αποδεικνύω τις γνώσεις μου σε όλα τα επίπεδα και το ότι τίποτα δεν θεωρούνταν δεδομένο για μια μικρή Ελληνίδα μετανάστρια από ένα άσημο, ανύπαρκτο κοινωνικά πανεπιστήμιο, με έκαναν να πεισμώνω όλο και περισσότερο. Να γίνομαι όλο και καλύτερη. Τα όνειρα μπορούν να βγουν αληθινά, αρκεί να το θέλουμε.

Ένα παιδί μετράει τα άστρα

Ακολούθησα λοιπόν τα όνειρά μου, κλείνοντας τα αφτιά στα επικριτικά σχόλια και φιλτράροντας τις αρνητικές εμπειρίες. Κάπως έτσι άρχισα να κυνηγάω σταδιακά όλα όσα με ενδιέφεραν πραγματικά: Πήρα δίπλωμα πιλότου, συνέχισα τις σπουδές μου στην τεχνολογία ανάπτυξης τεχνητών οργάνων, δημιούργησα μια ομάδα γιατρών και επιστημόνων με τους οποίους ξεκινήσαμε ιατρικές εθελοντικές αποστολές σε χώρες του Τρίτου Κόσμου, σύστησα τη δική μου εταιρεία παραγωγής αναγεννητικών προϊόντων και πέρασα στη NASA. Τίποτα από αυτά δεν ήταν ούτε απλό ούτε εύκολο. Όμως, η στάση μας απέναντι στη ζωή είναι καταλυτική για το μέλλον μας. Είτε αφήνουμε τις αντιξοότητες να μας πνίξουν είτε επιλέγουμε να πιστεύουμε πως ο κόσμος δεν είναι παρά μία σταγόνα νερό που θέλει να μας ξεδιψάσει. Τη στιγμή ακριβώς που πέρασα τις πύλες της διαστημικής βάσης στην Καλιφόρνια, ήταν σαν να ξύπνησα από το πιο τρελό παιδικό μου όνειρο. Είχε γίνει πια πραγματικότητα.

Γιατρός χωρίς σύνορα

Συχνά, ως παιδί, αναρωτιόμουν γιατί κάποιοι δεν κάνουν κάτι για να αντιμετωπίσουν τη φτώχεια, την εξάπλωση των ασθενειών και τις ανισότητες στην κοινωνία μας. Και συνειδητοποίησα ότι ανάμεσα σε αυτούς τους «κάποιους» μπορεί να είμαι κι εγώ. Έτσι, ξεκίνησα να κινητοποιούμαι ενεργά μέσω του εθελοντισμού. Μέσα από τις σπουδές και τη δουλειά μου σε διάφορα νοσοκομεία της Αγγλίας και της Αμερικής, είχα συγκλονιστεί με το φαινόμενο του παραεμπορίου ανθρωπίνων οργάνων. Και έκρινα ότι είναι απαραίτητο να εντείνουμε τις προσπάθειες παροχής ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης στα θύματα του Τρίτου Κόσμου. Σε συνεργασία λοιπόν με το Διεθνή Φορέα για την Ιατρική Ανακούφιση των Παιδιών, από το 2009 έχω οργανώσει ιατρικές αποστολές στο Περού, στην Κόστα Ρίκα και την Ουγκάντα. Εκεί, μαζί με μια ομάδα επιστημόνων και χειρουργών πραγματοποιούμε δωρεάν χειρουργικές επεμβάσεις σε παιδιά που έχουν πέσει θύματα του παραεμπορίου ανθρωπίνων οργάνων. Οι εμπειρίες που έχω ζήσει σε αυτές τις αποστολές με έχουν στιγματίσει ως επιστήμονα, αλλά και ως άνθρωπο γενικότερα. Σε κάθε αποστολή νιώθω όλο και πιο τυχερή για όσα έχω στη ζωή μου. Και αισθάνομαι πραγματικό δέος για το κουράγιο όλων αυτών των ασθενών να ξεπεράσουν τόσο τραυματικές και απάνθρωπες εμπειρίες. Το κουράγιο και η δίψα τους για ζωή μού δίνει κι εμένα ελπίδα για το μέλλον.

Ένας θαυμαστός καινούριος κόσμος

Σήμερα πραγματοποιώ πειράματα πάνω στη δημιουργία μιας σειράς τεχνητών οργάνων και βιολογικών νανορομπότ για χημειοθεραπείες. Παράλληλα εξελίσσω ένα νέο επιχειρηματικό μοντέλο για την πραγματοποίηση μεταμοσχεύσεων με τεχνητά όργανα σ’ ένα δίκτυο νοσοκομείων της Αγγλίας και της Αμερικής. Και βέβαια, συνεχίζω  τις εθελοντικές δραστηριότητες στη Λατινική Αμερική για τα θύματα παραεμπορίου οργάνων. Νιώθω ιδιαίτερα τυχερή, γιατί η ζωή μου έχει νόημα και σκοπό και, παρόλο που δεν έχω καθόλου ελεύθερο χρόνο, κάνω κάτι που με γεμίζει. Η προσωπική μου ζωή είναι, φυσικά, πολύ περιορισμένη. Όμως, είμαι από τους ανθρώπους που προσπαθούν με κάθε μέσο –σχεδόν ψυχαναγκαστικά!– να γεμίζουν αυτές τις ελάχιστες ώρες τους. Προσπαθώ να κάνω πράγματα που μου αρέσουν και με χαλαρώνουν, ακόμα και όταν νιώθω υπερβολικά κουρασμένη. Συχνά κάνω ταξίδια-αστραπή, πετάω με μικρά Cessna με φίλους αστρονόμους από τη NASA και παρατηρούμε διάφορα αστροφυσικά φαινόμενα. Λίγο πιο σπάνια πηγαίνω σινεμά ή στο γήπεδο να παρακολουθήσω αγώνες NBA.

Όλο και καλύτερα

Είναι σίγουρα σημαντικό το ότι βίωσα την ικανοποίηση να συμμετέχω σε μεγάλες ανακαλύψεις και να μου αναγνωρίζονται οι κόποι ετών. Δεν ξεχνάω όμως στιγμή ότι βρίσκομαι υπό συνεχή, καθημερινή αξιολόγηση από τους καθηγητές μου στο πανεπιστήμιο, τους συναδέλφους ερευνητές στα επιστημονικά συνέδρια, τους διευθυντές μου στη ΝΑΣΑ, τους φοιτητές μου στο πανεπιστήμιο.Και επίσης δεν ξεχνάω ποτέ το εξής: ότι κανένα βραβείο, όσο ευπρόσδεκτο κι αν είναι, δεν εξασφαλίζει την επιτυχία. Αυτό που την εξασφαλίζει είναι μόνο η διαρκής επαγρύπνηση και εξέλιξη του εαυτού μας.