“Strohberta”: ένα σχεδόν εξαφανισμένο χριστουγεννιάτικο έθιμο στη Βαυαρία

Στην περιοχή Kulmbach της Βόρειας Βαυαρίας, μια ομάδα εργένηδων συντηρεί μια πανάρχαια παράδοση: μια αρκούδα φτιαγμένη από άχυρο, η “Strohberta”, παρελαύνει στην πόλη Trebgast με εννέα συντρόφους της. Όποιος μαδήσει ένα λίγο άχυρο από τη γούνα της δεν θα ξεμείνει από χρήματα.

Στις έξι το πρωί της 24ης Δεκεμβρίου, δέκα εργένηδες συναντιούνται σε ένα γκαράζ δίπλα στο δημοτικό σχολείο της πόλης Trebgast. Προετοιμάζονται για μια εξαντλητική μέρα. Μεταμφιεσμένοι, θα παρελάσουν στους δρόμους της ήσυχης πόλης στο δάσος του Φράγκον από νωρίς το πρωί μέχρι αργά το βράδυ. Με αυτόν τον τρόπο διώχνουν το έτος που φεύγει – εκπροσωπούμενο από τη “Strohberta”, η οποία καλύπτεται εξ ολοκλήρου με άχυρο – και φέρνουν καλή τύχη για το επόμενο έτος.

Ένα σχεδόν ξεχασμένο έθιμο

Η παράδοση αυτή ανάγεται σε ένα παλιό πρωτοχρονιάτικο παιχνίδι που ήταν κάποτε διαδεδομένο στην Άνω Φραγκονία της Βαυαρίας, αλλά σήμερα εφαρμόζεται μόνο στο Trebgast στην περιοχή Kulmbach. “Κάναμε πολλή έρευνα, αλλά δεν γνωρίζουμε κανένα άλλο μέρος όπου πραγματοποιείται ακόμη αυτή η παρέλαση”, λέει ο Μόριτς Βάινμαν, ο οποίος θα αναλάβει το ρόλο του “Christkindla”, του παιδιού του Χριστού, για άλλη μια φορά το 2024. Ο 23χρονος φοράει λευκό φόρεμα με χρυσά αστέρια και ξανθιά περούκα. Το καλάθι του περιέχει ένα μείγμα από ξερά μπιζέλια, φακές και Smarties. “Τα μπιζέλια αντιπροσωπεύουν τη γονιμότητα, οι φακές την ευημερία και τα Smarties το χρώμα”, χαμογελά ο Μόριτς.

Ευτυχία, γονιμότητα και πλούτος

Η “Strohberta” βρίσκεται στο επίκεντρο. Ο ισχυρότερος άντρας του χωριού είναι εντελώς τυλιγμένος με σχοινιά από άχυρο μπιζελιού. Αυτή η βαρύσωμη φιγούρα ενσαρκώνει το παλιό έτος, το οποίο διώχνει από το χωριό με αλυσίδες ο οδηγός αρκούδας. Ο Strohberta έχει το πιο δύσκολο έργο από όλα: Το άχυρο ζυγίζει περίπου 20 κιλά και μπορεί να ζεσταθεί αρκετά καθώς είναι δεμένος σε αυτό. Ο “Strohberta” συνοδεύεται από δύο “σακκοφόρους” που μεταφέρουν τον αρακά – στην αρχή είναι 55 κιλά – δύο “αστυνομικούς”, τον “φοροεισπράκτορα”, έναν άνδρα και μια γυναίκα που ονομάζονται “Männla και Fraala” και τον “Schlotfeger”, τον καπνοδοχοκαθαριστή, που φέρνει τύχη με μαύρη αιθάλη.

Το έθιμο χρονολογείται από την εποχή που τα Χριστούγεννα και η αλλαγή του χρόνου γιορτάζονταν ακόμα μαζί την ίδια ημερομηνία. Σχεδόν ξεχάστηκε στα χρόνια του πολέμου, αλλά αναβίωσε στο Trebgast το 1945. “Η μόνη χρονιά που δεν μπορέσαμε να βγούμε ήταν το 2020, με την πανδημία του κορονοϊού”, λέει ο Μόριτς. “Όλοι μας χάσαμε κάτι εκείνη τη χρονιά”.

Συλλογή δώρων

Την παραμονή των Χριστουγέννων, η ομάδα πηγαίνει από σπίτι σε σπίτι – η οποία μπορεί να διαρκέσει από τις δέκα το πρωί μέχρι τις δώδεκα και μισή το βράδυ, λέει η “Christkindla”. Το ιαχή “Struuuuhberdaaaa” αναγγέλλει την ομάδα. Η κοινότητα του χωριού περιμένει με ανυπομονησία τους δέκα εργένηδες, πολλοί περιμένουν μαζί με τους γείτονές τους μπροστά από τα σπίτια τους και έχουν ετοιμάσει ποτά και αναψυκτικά. Στη συνέχεια η “Christkindla” μοιράζει τα μπιζέλια σε όλους τους κατοίκους. Όλοι επιτρέπεται να μαδήσουν ένα κομμάτι άχυρο από τη γούνα της “Strohberta” για να είναι σίγουροι ότι τα χρήματα δεν θα τελειώσουν την επόμενη χρονιά. Οι νεαροί άνδρες της ομάδας συλλέγουν επίσης δώρα.

Όποιος παντρεύεται μένει εκτός

Οι δέκα εργένηδες δεν μπορούν να περάσουν την παραμονή των Χριστουγέννων με τις οικογένειές τους. Αλλά είναι ευτυχείς για αυτή τη στέρηση, εξηγεί ο Μόριτς: “Είναι μεγάλη τιμή για όλους να συμμετέχουν στην παρέλαση”. Μέχρι στιγμής, υπάρχουν πάντα αρκετές αιτήσεις για συμμετοχή, αφού αν κάποιος από την ομάδα παντρευτεί, θα πρέπει να την εγκαταλείψει.

Τα απρόοπτα

Πολλές ξεκαρδιστικές ιστορίες έχουν συμβεί όλα αυτά τα χρόνια κατά τη διάρκεια των παρελάσεων. Ο πρώην δήμαρχος Siegfried Küspert δεν θα ξεχάσει ποτέ την ιστορία ενός νέου κατοίκου της πόλης που δεν γνώριζε την παράδοση. “Ο καπνοδοχοκαθαριστής στάθηκε μπροστά στην πόρτα του στις 10 το βράδυ, ντυμένος στα μαύρα, με ένα πρόσωπο γεμάτο αιθάλη και ήθελε να του ευχηθεί καλά Χριστούγεννα”. Ωστόσο, ο νεοφερμένος φοβήθηκε πολύ και έπιασε το όπλο του – ευτυχώς, δεν το χρησιμοποίησε. Ένας άλλος “Strohberta” διηγήθηκε πώς κατάφερε να φτάσει σε μια ηλικιωμένη γυναίκα μέσω μιας πολύ απότομης σκάλας στο σπίτι της. “Τότε έβγαλε ένα κομμάτι άχυρο με λαμπερά μάτια. Δεν θα το ξεχάσω ποτέ αυτό”.