Κοινή δήλωση 200 περιβαλλοντικών οργανώσεων και ομάδων αγροτών: Nέα μεταλλαγμένα, παλιά προβλήματα

Με κοινή τους δήλωση η Greenpeace και 200 οργανώσεις και ομάδες αγροτών, εκ των οποίων 10 ελληνικές, καλούν τις ευρωπαϊκές χώρες να προστατεύσουν τους αγρότες, τους παραγωγούς μικρής και μεσαίας κλίμακας και τη βιολογική και μη μεταλλαγμένη παραγωγή από τις απειλές στην επιχειρηματική τους δραστηριότητα που προκύπτουν από την απορρύθμιση των νέων μεταλλαγμένων. Η κοινή δήλωση αντιτίθεται στη συμβιβαστική πρόταση απορρύθμισης των νέων μεταλλαγμένων που κατέθεσε η Πολωνία, που έχει αναλάβει την προεδρία του Συμβουλίου της ΕΕ. Η πρόταση θα συζητηθεί από εκπροσώπους των εθνικών κυβερνήσεων στις 14 Φεβρουαρίου.

Η πολωνική πρόταση καλύπτει τόσο τις μεταλλαγμένες καλλιέργειες όσο και τα άγρια φυτά που παράγονται με τις λεγόμενες “νέες γονιδιωματικές τεχνικές” (NGTs), οι οποίες μπορεί να ενέχουν κινδύνους τόσο για την ανθρώπινη υγεία όσο και για το περιβάλλον. Το προσχέδιο της πρότασης επικεντρώνεται στις πατέντες για τα φυτά, ενώ αγνοεί άλλα κρίσιμα ζητήματα όπως η ιχνηλασιμότητα, η ανίχνευση και ταυτοποίηση, η συνύπαρξη ή οι ενδεχόμενοι κίνδυνοι για τη φύση και την ανθρώπινη υγεία. Η απορρύθμιση θα αυξήσει τον έλεγχο που ήδη ασκούν λίγες εταιρείες στους σπόρους, θέτοντας σε μειονεκτική θέση τους παραγωγούς μικρής και μεσαίας κλίμακας, και ενισχύοντας με αυτό τον τρόπο τον εταιρικό έλεγχο στους αγρότες. Οι οργανώσεις προειδοποιούν ότι επιτρέποντας ο έλεγχος των σπόρων να περάσει στα χέρια μόλις λίγων εταιριών, ενέχει τον κίνδυνο να αποδυναμωθεί η διατροφική εφοδιαστική αλυσίδα και πιθανώς να οδηγήσει σε μικρότερη ποικιλότητα σπόρων, κάτι που είναι κρίσιμης σημασίας για τους αγρότες ώστε να προσαρμοστούν στις τοπικές αγροτικές συνθήκες και την κλιματική αλλαγή.

Over 200 European environment and farmer groups issue joint statement warning: new GMOs, old problems! https://t.co/uAVSXcsmCv pic.twitter.com/VLt2r98rvl

— GMWatch (@GMWatch) February 11, 2025

Η κοινή δήλωση εκφράζει την ανησυχία ότι τα νέα μεταλλαγμένα θα αποκλειστούν από τους ισχύοντες κανονισμούς της ΕΕ για τα μεταλλαγμένα, οι οποίοι προβλέπουν την υποχρεωτική σήμανση των μεταλλαγμένων, ελέγχους ασφαλείας και μεθόδους ανίχνευσης. Οι καταναλωτές θα βρίσκονται στο σκοτάδι ως προς το τι πραγματικά καταλήγει στο πιάτο τους, ενώ θα τεθεί σε κίνδυνο η επιχειρηματική δραστηριότητα παραγωγών μικρής και μεσαίας κλίμακας και η βιολογική και μη μεταλλαγμένη παραγωγή στην ΕΕ.

“Η υιοθέτηση της συμβιβαστικής πρότασης της πολωνικής Προεδρίας έχει προωθηθεί βιαστικά, χωρίς πρώτα να διασφαλιστεί ότι επιλύει τα πολλά προβλήματα που δημιουργεί. Η πρόταση θέτει σε κίνδυνο την επιχειρηματική δραστηριότητα των παραγωγών μικρής και μεσαίας κλίμακας και την υγεία ανθρώπων και περιβάλλοντος, μόνο και μόνο για να ενισχύσει τις μεγάλες εταιρείες σπόρων και αγροχημικών. Οι έλεγχοι ασφαλείας για τα περισσότερα «νέα» μεταλλαγμένα έχουν εξαλειφθεί, επιτρέποντας την ανεξέλεγκτη απελευθέρωσή τους στη φύση και το διατροφικό μας σύστημα, παρόλο που ενέχουν σοβαρούς κινδύνους”, δήλωσε η Έλενα Δανάλη, υπεύθυνη της εκστρατείας της Greenpeace για τη Βιώσιμη Γεωργία.

Από την κατάθεση της αρχικής πρότασης για την αλλαγή των ισχυόντων κανονισμών για τα μεταλλαγμένα από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή τον Ιούλιο του 2023, οι κυβερνήσεις της ΕΕ δεν έχουν καταφέρει να συμφωνήσουν σε βασικά ζητήματα, όπως οι πατέντες και η σήμανση. Η πολωνική προεδρία επανέφερε την πρόταση που είχε μείνει στάσιμη και δημοσίευσε μία νέα συμβιβαστική πρόταση τον Ιανουάριο του 2025, παρά την ισχυρή δημόσια αντίθεση στα μεταλλαγμένα στην Πολωνία. Η συμβιβαστική πρόταση βασίζεται σε μία προηγούμενη αναθεώρηση που κατατέθηκε από την βελγική προεδρία τον Φεβρουάριο του 2024, που απέτυχε να οδηγήσει σε συμφωνία. Η Πολωνία ελπίζει να πετύχει μία πλειοψηφία στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, κάτι που θα άνοιγε τον δρόμο για την έναρξη διαπραγματεύσεων με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο για την υιοθέτηση του νόμου.

Η Greenpeace και οι συνυπογράφουσες οργανώσεις καλούν την ελληνική κυβέρνηση και τις ευρωπαϊκές κυβερνήσεις να απορρίψουν την απορρύθμιση των νέων μεταλλαγμένων και ζητούν «όλα τα νέα μεταλλαγμένα να συνεχίσουν να καλύπτονται από αξιολόγηση κινδύνου και παρακολούθηση, μεθόδους ταυτοποίησης και ανίχνευσης, και ιχνηλασιμότητα και σήμανση σε όλο το εύρος της τροφικής αλυσίδας».