Μ. Ντράγκι στους FT: Η Ευρώπη έχει επιβάλει δασμούς στον εαυτό της

Στην ανάγκη για βαθιές μεταρρυθμίσεις ούτως ώστε να ξεπεραστούν τα εμπόδια που πλήττουν την ανταγωνιστικότητα της ευρωπαϊκής οικονομίας αναφέρθηκε ο πρώην πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας Μάριο Ντράγκι σε άρθρο του στους Financial Times.

Ο πρώην πρωθυπουργός της Ιταλίας επισημαίνει πως η ΕΕ έχει επιβάλει περιορισμούς στον εαυτό της, οι οποίοι είναι πιο επιζήμιοι από τυχόν δασμούς των ΗΠΑ.

Ο Ντράγκι, ο οποίος σημειώνεται πως ηγείται της έκθεσης του 2024 για την ευρωπαϊκή ανταγωνιστικότητα, εντοπίζει δύο βασικά προβλήματα.

Πρώτον, την αποτυχία της ΕΕ να αντιμετωπίσει τους εσωτερικούς περιορισμούς στην προσφορά, όπως οι ρυθμιστικοί φραγμοί που εμποδίζουν την ανάπτυξη. Σύμφωνα με το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, αυτοί οι φραγμοί ισοδυναμούν με δασμούς 45% στη μεταποίηση και 110% στις υπηρεσίες. Παράλληλα, οι ευρωπαϊκές εταιρείες τεχνολογίας επιβαρύνονται με αυστηρούς κανονισμούς, όπως ο GDPR, που εκτιμάται ότι έχει μειώσει τα κέρδη μικρών επιχειρήσεων έως και 12%.

Ακόμη, η αδυναμία της ΕΕ να μειώσει τα εσωτερικά εμπόδια έχει συμβάλει στην υπερβολική εξάρτηση από το διεθνές εμπόριο. Από το 1999, το εμπόριο ως ποσοστό του ΑΕΠ στην ευρωζώνη αυξήθηκε από 31% σε 55%, τη στιγμή που στις ΗΠΑ το ποσοστό αυτό ανέρχεται μόλις στο 25%. Αντί η Ευρώπη να ενισχύσει την εσωτερική της αγορά, αναγκάζεται να αναζητά ανάπτυξη μέσω εξωτερικού εμπορίου, καθιστώντας την ευάλωτη σε παγκόσμιες διαταραχές.

Το δεύτερο σημαντικό πρόβλημα που επισημαίνει ο Μάριο Ντράγκι είναι η χρόνια αδυναμία της ΕΕ να ενισχύσει την εσωτερική ζήτηση. «Μέχρι την οικονομική κρίση του 2008, η εγχώρια ζήτηση ως ποσοστό του ΑΕΠ ήταν κοντά στον μέσο όρο των προηγμένων οικονομιών.

Μετά την κρίση ωστόσο, έπεσε στο χαμηλότερο επίπεδο και παρέμεινε εκεί», αναφέρει.

Αυτή η αδυναμία ζήτησης συνέβαλε στη συσσώρευση υψηλών εμπορικών πλεονασμάτων, με το ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών της ευρωζώνης να μετατρέπεται από ισοσκελισμένο πριν το 2008 σε επίμονα θετικό έκτοτε. Σε σύγκριση, οι ΗΠΑ ακολούθησαν πιο επιθετική δημοσιονομική πολιτική, διοχετεύοντας πάνω από 14 τρισεκατομμύρια ευρώ στην οικονομία μεταξύ 2009 και 2024, έναντι μόλις 2,5 τρισεκατομμυρίων ευρώ στην ευρωζώνη.

Η ανάγκη για αλλαγή στρατηγικής

Ο Ντράγκι υποστηρίζει ότι η Ευρώπη πρέπει να κινηθεί σε δύο κατευθύνσεις:

Κατάργηση των εσωτερικών εμποδίων, ώστε να ενισχυθεί η εγχώρια ανάπτυξη και να μειωθεί η ανάγκη εξάρτησης από εξωτερικούς παράγοντες και πιο ενεργή δημοσιονομική πολιτική, με παραγωγικές επενδύσεις που θα τονώσουν τη ζήτηση και θα ενισχύσουν την καινοτομία.

Ωστόσο, όπως προειδοποιεί, αυτό απαιτεί θεμελιώδη αλλαγή νοοτροπίας. «Μέχρι τώρα, η Ευρώπη είχε επικεντρωθεί σε μεμονωμένους ή εθνικούς στόχους, χωρίς να υπολογίζεται το συλλογικό κόστος», τονίζει. Οι εσωτερικοί φραγμοί είναι κατάλοιπα μιας εποχής όπου τα κράτη-μέλη δρούσαν αυτόνομα. Ωστόσο, αυτή η στρατηγική απέτυχε να φέρει ευημερία, σταθερά δημόσια οικονομικά και εθνική αυτονομία.

«Η Ευρώπη πρέπει να αλλάξει ριζικά», καταλήγει ο Ντράγκι, καλώντας τις Βρυξέλλες να προχωρήσουν άμεσα σε διαρθρωτικές αλλαγές προτού η οικονομική στασιμότητα καταστεί μόνιμο χαρακτηριστικό της Ένωσης.