Ένα ρωμαϊκό θέατρο έρχεται στο φως στην Κρήτη - Δείτε εικόνες από τα εντυπωσιακά ευρήματα στη Γόρτυνα (φωτο)

Ένα εντυπωσιακό μνημείο, το Μεγάλο Θέατρο της Γόρτυνας, έρχεται σταδιακά στο φως, με τις συνεχιζόμενες ανασκαφικές εργασίες που πραγματοποιούνται στην περιοχή.

Στόχος της περιφέρειας Κρήτης, που χρηματοδοτεί τις παρεμβάσεις, είναι πολύ σύντομα το αρχαίο θέατρο να αναστηλωθεί πλήρως και να εκτεθούν τα ευρήματά του, που δεν έχουν ακόμα παρουσιαστεί. Πρόκειται για εξίσου εντυπωσιακά αγάλματα που ήδη έχουν έλθει στο φως, αλλά και άλλα αντικείμενα της εποχής.

Το αρχαίο θέατρο ανασκάπτεται εκ νέου από το 2008, με χρηματοδότηση, ύψους 400.000,00 ευρώ, που διέθεσε η τέως Νομαρχία Ηρακλείου μέσω Προγραμματικής Σύμβασης στο ΥΠ.ΠΟ.Τ.

Η ροή της χρηματοδότησης συνεχίζεται από την Περιφέρεια Κρήτης- Αντιπεριφέρεια Ηρακλείου. Το έργο έχει ενταχθεί στο πρόγραμμα του πολιτιστικού οργανισμού ΔΙΑΖΩΜΑ, απ’ όπου το Candianews παρουσιάζει τις πρώτες φωτογραφίες και τα στοιχεία της αρχαιολογικής έρευνας.

Ήδη έχουν ανατεθεί από την Εφορεία Αρχαιοτήτων Ηρακλείου οι μελέτες για την αποκατάσταση του ρωμαϊκού θεάτρου Γόρτυνας, οι οποίες και θα δώσουν τους τρόπους αποκατάσης:

Η ανάθεση των παραπάνω μελετών πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο της προγραμματικής σύμβασης πολιτισμικής ανάπτυξης, η οποία έχει υπογραφεί μεταξύ του Υπουργείου Πολιτισμού και της τέως Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης Ηρακλείου – νυν Περιφέρεια Κρήτης /Περιφερειακή Ενότητα Ηρακλείου για το έργο: «Αποκάλυψη και Αποκατάσταση του μεγάλου θεάτρου της Γόρτυνας». Ο συνολικός προϋπολογισμός της προγραμματικής σύμβασης ανέρχεται (μετά και την τροποποίησή της) στις 460.000 ευρώ. Από τον παραπάνω προϋπολογισμό καλύπτεται πέραν της ανασκαφής του μνημείου και η ανάθεση των τεσσάρων μελετών για την αποκατάστασή του. Το κόστος ανάθεσης της κάθε μελέτης δε ξεπερνά τις 15.000 ευρώ.

Δείτε μερικές από τις φωτογραφίες από το χώρο και τα ευρήματα

Σύμφωνα με έκθεση της αρχαιολόγου Μαρίας Μπρεδάκη, τον Φεβρουάριο του 2010, το μεγάλο θέατρο της Γόρτυνας είχε λαξευτεί στη ΝΑ πλαγιά του λόφου της Ακρόπολης στην απέναντι πλευρά του Ληθαίου ποταμού όπου βρισκόταν το Ωδείο και η Αγορά. Σύμφωνα με τον Belli δεν υπήρχε portico, γεγονός που μάλλον επιβεβαιώνεται, καθώς το θέατρο βρίσκεται πολύ κοντά στο Ληθαίο ποταμό. Το κοίλο (cavea) του θεάτρου με περίμετρο 140μ., εσωτερική διάμετρο 40μ. περίπου και εξωτερική 88μ., είχε λαξευμένο κανάλι στην πίσω πλευρά του, το οποίο χρησίμευε και ως κανάλι απορροής των ομβρίων υδάτων κατά τη διάρκεια του χειμώνα, αλλά και για την πρόσβαση του κοινού στο ανώτερο διάζωμα μέσω πέντε ανοιγμάτων στον 2,2μ. πάχους εξωτερικό τοίχο. Τα δύο άκρα του κοίλου δεν ήταν λαξευμένα στο βράχο του λόφου αλλά στηρίζονταν από θολωτές κατασκευές οι οποίες είχαν τις συνήθεις τοξωτές εξωτερικές όψεις. Εντός του εξωτερικού τοίχου και πάνω από την ανώτερη κερκίδα υπήρχε ambulacrum με κιονοστοιχία πλάτους 2μ., και ένας πλατύτερος διάδρομος πλάτους (3,60μ.) χωρίζει το ανώτερο διάζωμα με το κατώτερο. Το κατώτερο διάζωμα ήταν μεγαλύτερο πιθανότατα με 18 σειρές καθισμάτων σε αντίθεση με τις 11 σειρές του ανώτερου διαζώματος. Σύμφωνα με τον Sanders το μεγαλύτερο μέρος της κατασκευής που περιγράφηκε παραπάνω σώζεται αν και σε κακή κατάσταση και καλυμμένη με βλάστηση.

Όπου δεν είχε χρησιμοποιηθεί ο βράχος, το θέατρο είχε κατασκευαστεί με σύνθετο σκυρόδεμα (concrete) και πλίνθινες εξωτερικές όψεις, ενώ στη βάση τους μεγάλα τμήματα κιόνων έχουν χρησιμοποιηθεί για περισσότερη σταθερότητα. Το κτήριο της σκηνής (stage building) ήταν μήκους 120μ., ενώ η πρόσοψη της σκηνής (scaenae frons) κάλυπτε μόλις τα 70μ. Γνωρίζουμε για αυτήν μόνο από τις περιγραφές του Onorio Belli τον 15ο αι. και πιθανότατα καταστράφηκε κατά τον 19ο αι. Η πρόσοψη ήταν ενιαία και το μοτίβο συνέχιζε ομοιόμορφα και στις παρόδους: ορθογώνιες εξέδρες με καμπύλη κόγχη στην πίσω τους πλευρά. Κάθε εξέδρα χωριζόταν από ένα ζευγάρι κίονες πάνω σε βάσεις από τις γειτονικές εξέδρες. Υπήρχαν τρεις θύρες στο postscenium (χώρος πίσω από τη σκηνή), οι κεντρικές πλαισιώνονται από κίονες. Σύμφωνα με τον Belli η scaenae frons είχε πέντε σειρές κιόνων ύψους (πιθανόν των χαμηλότερων) 5,4μ. και διαμέτρου 0,53μ. (ο Sanders θεωρεί τον αριθμό των σειρών των κιόνων υπερβολικό) Ήταν από λευκό μάρμαρο και ιωνικού ρυθμού. Υπήρχε στην scaenae frons εντοιχισμένη επιγραφή στην Julia Augusta (αβέβαιο σε ποια από τις αυτοκρατορικές Ιουλίες αναφερόταν η Μεγάλο θέατρο της Γόρτυνας

. Σύμφωνα πάντως με τον Belli, η επιγραφή βρισκόταν σε δεύτερη χρήση. Γλυπτό σύμπλεγμα του 1ου αι. π.Χ. με την αρπαγή της Ευρώπης, τώρα στο Βρετανικό Μουσείο, σημειώνεται από τον Spratt ότι βρισκόταν στο θέατρο, πιθανότατα όμως πάλι δεν θα ήταν η αρχική του θέση.