Αγιοφάραγγο, το Άγιον Όρος της Κρήτης

Αστερούσια, ένα τοπίο ξερό και άγονο. Η νοτιότερη οροσειρά της Ελλάδας δεν φιλοξενεί πολλούς οικισμούς, κρατά όμως καλά κρυμμένες εκπλήξεις για τους λάτρεις της φύσης. Η ευρύτερη περιοχή των Αστερουσίων με τα αναρίθμητα φαράγγια και σπήλαια αποτέλεσε ιδανικό τόπο για τον ασκητισμό και μοναχισμό από τους πρώτους αιώνες της εξάπλωσης του χριστιανισμού στην Κρήτη.

Ήταν ίσως η σημαντικότερη κοιτίδα του ασκητισμού στη Κρήτη με κέντρα το Αγιοφάραγγο και το Μάρτσαλο. Γι’ αυτό είναι ευρύτερα γνωστό και ως το Άγιον Όρος της Κρήτης.

Μοναστήρια, ερημητήρια, ναοί σε φαράγγια και σπήλαια αποτέλεσαν χώρους σκληρής άσκησης. Στην ανάπτυξη της τόσο έντονης μοναστικής παράδοσης συνέβαλε η ιστορία του Αποστόλου Παύλου, που λέγεται ότι κατά το ταξίδι του προς τη Ρώμη περίπου το 60 μ.Χ. το πλοίο, που τον μετέφερε σιδηροδέσμιο στη Ρώμη, για να δικαστεί, αγκυροβόλησε στους Καλούς Λιμένες λόγω έντονης θαλασσοταραχής.

Λίγο πριν την είσοδο του φαραγγιού είναι και το τελευταίο σημείο, που μπορεί να προσεγγίσει το αυτοκίνητο. Το φαράγγι δημιουργήθηκε από τις κοίτες δύο ρεμάτων, που καταλήγουν στο Λιβυκό πέλαγος σε μια πανέμορφη παραλία.

Κυματιστά τοιχώματα, πυρρόξανθο πέτρωμα, πικροδάφνες, αγριελιές, ενδημικά φυτά, βότανα, ακατάπαυστο πέταγμα πουλιών. Τα πετροχελίδονα δεν μεταναστεύουν ποτέ από αυτή τη γωνιά της Ευρώπης. Ο μύθος λέει ότι είναι οι ψυχές των ερημιτών που έζησαν εδώ. Το ποτάμι κόβει το μονοπάτι, και οι ήχοι του νερού συνοδεύουν τους περιπατητές καθ’ όλη τη διαδρομή. Και στις δύο πλαγιές προβάλλει επιβλητικά το πλήθος των σπηλαίων. Βαθύ σκοτάδι και σιωπή.

Εκεί αποσύρονταν για να προσευχηθούν και να αυτοσυγκεντρωθούν στην μοναξιά ερημίτες και μοναχοί μέχρι και τις αρχές του 20ου αιώνα. Στη μεγαλύτερη διαδρομή του φαραγγιού υψώνονται δεξιά και αριστερά τεράστιοι κάθετοι βράχοι, όπου υπάρχουν πολλές σπηλιές στις οποίες έχουν ζήσει δεκάδες ασκητές.

Αφού προσπεράσουμε ένα πυκνό ξέφωτο με πικροδάφνες, φτάνουμε στην εκκλησία του Αγίου Αντωνίου, προστάτη των ερημιτών. Ένα Βενετσιάνικο ναό με τρούλο μεταξύ του 14ου – 15ου αιώνα.

Το οικοδόμημα είναι μεγαλοπρεπές, καθώς έπρεπε να εξυπηρετεί τις λατρευτικές ανάγκες των 300 ερημιτών της περιοχής. Συνεχίζοντας την πορεία προς την παραλία, στα ανατολικά του φαραγγιού σε μικρή απόσταση από την εκκλησία του Αγίου Αντωνίου, κρυμμένος σε πυκνούς θάμνους, βρίσκεται ο Γουμενόσπηλιος.

Στη στενή είσοδο του Γουμενόσπηλιου νιώθουμε το δέος των τοπικών παραδόσεων. Πρόκειται για ένα σπήλαιο με χαμηλή είσοδο και μεγάλη αίθουσα. Σύμφωνα με την παράδοση, εδώ λειτουργούσε το παλαιό ηγουμενείο της Μονής Αγ. Αντωνίου και μετέπειτα ο χώρος χρησιμοποιήθηκε για τη συγκέντρωση των ασκητών. Μια φορά το χρόνο συναντιόντουσαν στο Γουμενόσπηλιο και γινόταν η καταμέτρηση προκειμένου να δουν πόσοι είχαν πεθάνει τον προηγούμενο χρόνο.

Τα σμαραγδένια νερά του Λιβυκού λούζουν αιώνια την παραλία κάτω από τη Μονή καθιστώντας την από τις ωραιότερες της Κρήτης. Στην ανατολική πλευρά της παραλίας υπάρχει μια κρυμμένη θαλασσινή λίμνη με το όνομα Βουρβουλίτης. Για να την προσεγγίσετε πρέπει να ανέβετε στην κορυφή του βράχου. Η θέα από εκεί πάνω είναι εκπληκτική.

Έξω από την εκκλησία του Αγίου Αντωνίου δεσπόζει ένα πηγάδι. Εκεί είναι και το μοναδικό σημείο με πόσιμο νερό. Σ’αυτό το πηγάδι έφτανε κάθε μοναχός προκειμένου να ξεδιψάσει.

Η βόλτα στο Αγιοφάραγγο αξίζει όσο λίγες στην Κρήτη.

Η ενέργεια του τόπου, η αγριάδα του τοπίου παντρεύεται αρμονικά με την ηρεμία της σιωπής. Η πορεία προς την παραλία είναι εύκολη για όλους τους λάτρεις της πεζοπορίας, άλλωστε η παραλία που συναντάς στο τέλος σε αποζημιώνει ευχάριστα.

neakriti.gr