Αγορά ακινήτων: Η άνοδος των τιμών κατοικιών μεταξύ 2017 και 2024 σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη έφτασε το 90% και 85% αντίστοιχα

Η ανάκαμψη της ελληνικής αγοράς ακινήτων συνεχίζεται, με τις τιμές τόσο των κατοικιών όσο και των εμπορικών ακινήτων να διατηρούν την ανοδική τους πορεία το 2024, όπως επισημαίνεται σε εκτενή αναφορά στο αγγλόφωνο οικονομικό δελτίο της Alpha Bank με τίτλο «Greece, economic & financial outlook» του Economic Research.

Σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία, οι ονομαστικές τιμές των κατοικιών αυξήθηκαν κατά 7,8% σε ετήσια βάση το τρίτο τρίμηνο του έτους και κατά 9,2% σε ετήσια βάση στο εννεάμηνο του 2024. Οι τιμές των γραφείων και των εμπορικών καταστημάτων αυξήθηκαν κατά 4,2% και 7,8% αντίστοιχα σε ετήσια βάση το πρώτο εξάμηνο του 2024. Οι ρυθμοί αύξησης των τιμών των κατοικιών και των γραφείων παρουσιάζουν επιβράδυνση, ενώ αντίθετα, ο δείκτης τιμών των εμπορικών καταστημάτων συνεχίζει να αυξάνεται με επιταχυνόμενο ρυθμό.

Όπως επισημαίνεται, από το 2017 όταν οι τιμές των ακινήτων άρχισαν εκ νέου την ανοδική τους πορεία, οι τιμές των κατοικιών έχουν αυξηθεί σωρευτικά κατά 71%, οι τιμές των γραφείων κατά 32% και οι τιμές των εμπορικών καταστημάτων κατά 43%. Οι σημαντικότερες αυξήσεις έχουν καταγραφεί στις δύο μεγαλύτερες πόλεις, την Αθήνα και τη Θεσσαλονίκη, όπου η συνολική άνοδος των τιμών των κατοικιών μεταξύ 2017 και 2024 έφτασε το 90% και 85% αντίστοιχα.

Σύμφωνα με πρόσφατη έκθεση της Τράπεζας της Ελλάδος, το επενδυτικό ενδιαφέρον για τα εμπορικά ακίνητα παραμένει έντονο, με τα κεφάλαια του πρώτου εξαμήνου του 2024 να κατευθύνονται κυρίως στον τουριστικό τομέα, στις επαγγελματικές αποθήκες και στους χώρους γραφείων με σύγχρονα βιοκλιματικά χαρακτηριστικά. Μεσοπρόθεσμα, οι τομείς με τις μεγαλύτερες προοπτικές ανάπτυξης παραμένουν περίπου οι ίδιοι, δηλαδή οι κατοικίες ειδικής χρήσης, οι επαγγελματικές αποθήκες κοντά στο κέντρο και τα προάστια της Αθήνας, τα κέντρα δεδομένων, οι τουριστικές εγκαταστάσεις υψηλών προδιαγραφών και τα γραφεία με βιοκλιματικό σχεδιασμό.

Σύμφωνα με τα αποτελέσματα της έρευνας, οι ευκαιρίες που αφορούν την εμπορική αγορά ακινήτων στην Ελλάδα σε μεσοπρόθεσμο και μακροπρόθεσμο ορίζοντα σχετίζονται με:

(i) την αναβάθμιση των υποδομών, κυρίως στην Αθήνα και στη βόρεια Ελλάδα, μια περιοχή που εκτιμάται ότι θα διαδραματίσει σημαντικό ρόλο ως συγκοινωνιακός κόμβος και πύλη διασύνδεσης με την Ευρώπη,

(ii) την ανάπτυξη κοινωνικών και προσιτών κατοικιών σε μεγάλης κλίμακας αστικά έργα και

(iii) την ενεργειακή αναβάθμιση ιδιωτικών και δημόσιων κτιρίων, μια σημαντική πρωτοβουλία που έχει ενταχθεί στο Εθνικό Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (NRRP).

Από την άλλη πλευρά, όπως αναφέρεται στην μελέτη της Alpha Bank, οι αβεβαιότητες συνδέονται κυρίως με την ευρύτερη γεωπολιτική αστάθεια, το υψηλό κόστος ενέργειας και πρώτων υλών, την εξέλιξη του τουρισμού, καθώς και τις αρνητικές επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής, η οποία αναμένεται να οδηγήσει σταδιακά στην επιβολή νέων προτύπων και, κατά συνέπεια, σε υψηλά κόστη συμμόρφωσης.

Στην παρούσα συγκυρία, οι εξελίξεις στην εγχώρια αγορά ακινήτων συνεχίζουν να επηρεάζονται από πολλούς παράγοντες που σχετίζονται τόσο με την προσφορά όσο και με τη ζήτηση, συμπεριλαμβανομένων, μεταξύ άλλων:

• Της ισχυρής οικονομικής ανάκαμψης από το 2017, σε συνδυασμό με τη συνεχή βελτίωση των συνθηκών στην αγορά εργασίας. Το 2024, το ποσοστό ανεργίας μειώθηκε περαιτέρω στο 10%, σημειώνοντας πτώση κατά 1,1 ποσοστιαίες μονάδες σε σχέση με το 2023 (11,1%), επιστρέφοντας σε επίπεδα που είχαν καταγραφεί τελευταία φορά το 2009. Παράλληλα, η απασχόληση αυξήθηκε κατά 1,8% σε ετήσια βάση, έναντι 1,3% το 2023.

• Της ενίσχυσης της ιδιωτικής κατασκευαστικής δραστηριότητας και της αύξησης των επενδύσεων σε κατοικίες. Το 2024:

• Η ιδιωτική οικοδομική δραστηριότητα σε όρους όγκου (σε m³) αυξήθηκε κατά 14,7% σε ετήσια βάση στο δεκάμηνο.

• Οι επενδύσεις σε κατοικίες μειώθηκαν κατά 4,6% στο εννεάμηνο, μετά από μια πολύ έντονη ετήσια αύξηση κατά 46,8% την αντίστοιχη περίοδο του 2023, διατηρούμενες ωστόσο σε επίπεδα σημαντικά υψηλότερα από εκείνα της οικονομικής κρίσης.

• Της ισχυρής εισροής Ξένων Άμεσων Επενδύσεων (ΞΑΕ) στον τομέα των ακινήτων, οι οποίες αυξήθηκαν κατά 17% σε ετήσια βάση στο εννεάμηνο του 2024, μετά από άνοδο 29% την ίδια περίοδο του 2023 και 60% στο εννεάμηνο του 2022.

• Της ισχυρής τουριστικής επίδοσης, με το 2024 να αποτελεί χρονιά-ρεκόρ και με την παράλληλη επέκταση της οικονομίας του διαμοιρασμού. Τα τουριστικά έσοδα από τον Ιανουάριο έως τον Νοέμβριο του 2024 ανήλθαν σε περίπου 21,3 δισ. ευρώ, υπερβαίνοντας το αντίστοιχο ποσό της ίδιας περιόδου του 2023 κατά 4,9%. Επιπλέον, ο συνολικός αριθμός διανυκτερεύσεων σε βραχυχρόνιες μισθώσεις μέσω διαδικτυακών πλατφορμών αυξήθηκε κατά 17,2% στο εννεάμηνο, ενώ για τους ξένους επισκέπτες η αντίστοιχη αύξηση ανήλθε σε 17,4%.

• Των αλλαγών στο πλαίσιο του προγράμματος “Χρυσή Βίζα”, που υλοποιήθηκαν τα τελευταία χρόνια, συμπεριλαμβανομένης της αύξησης των ελάχιστων απαιτούμενων επενδυτικών ποσών έως και 800.000 ευρώ σε συγκεκριμένες περιοχές της χώρας, καθώς και περιορισμών ως προς την ελάχιστη επιφάνεια των ακινήτων.

• Των κυβερνητικών πρωτοβουλιών για την αύξηση της προσφοράς στην αγορά ακινήτων, ώστε να ανταποκριθεί στη ζήτηση. Μεταξύ αυτών:

• Το πρόγραμμα «Ανακαινίζω – Νοικιάζω», το οποίο προβλέπει επιδοτήσεις για την επισκευή και ανακαίνιση κενών κατοικιών, με στόχο την ένταξή τους στην αγορά ενοικίασης.

• Η περαιτέρω ρύθμιση της οικονομίας του διαμοιρασμού (βραχυχρόνιες μισθώσεις).

• Φορολογικά κίνητρα για ιδιοκτήτες που διαθέτουν τα ακίνητά τους για μακροχρόνια μίσθωση.

• Προγράμματα κοινωνικής και προσιτής στέγασης για την αντιμετώπιση των αυξημένων στεγαστικών αναγκών.