Βίδο Κέρκυρας – “Νησί μνήμης” για τους Σέρβους  στρατιώτες του Α ’ Π.Π.

Ένα ετήσιο μνημόσυνο στο μικρό νησί του Βίδο στην Κέρκυρα συγκεντρώνει τους απογόνους εκείνων που χάθηκαν, εκείνων που διασώθηκαν και εκείνων που περιέθαλψαν μαχητές και αμάχους του Α΄Π.Π..

Ο δημοσιογράφος της ΕΡΤ Γιάννης Ανδριώτης, πραγματοποιεί ένα νοερό ταξίδι στον χρόνο που μοιάζει να έχει σταματήσει στο 1916.

Όταν οι Κεντρικές δυνάμεις επέλαυναν στα Βαλκάνια, ενάντια στους συμμάχους, τις δυνάμεις της Αντάντ, ο σερβικός στρατός, βρέθηκε περικυκλωμένος και υποχρεώθηκε στην “Μεγάλη Υποχώρηση”, μέσω Μαυροβουνίου και Αλβανίας. Συνοδευόμενος από χιλιάδες αμάχους- γυναικόπεδα, υφίστατο τα κτυπήματα από αλβανικές ομάδες, που είχαν συμπαραταχθεί στο πλευρό των αυστροουγγρικών στρατευμάτων.  

Ήταν το “πισώπλατο μαχαίρωμα”, όπως το είπαν, που δέχθηκαν οι Σέρβοι κατά την διάρκεια του Α΄ΠΠ, εγκλωβισμένοι ανάμεσα στις αυστροουγγρικές και τις βουλγαρικές δυνάμεις. Η πορεία στρατού και αμάχων λόγω των κακουχιών και των επιθέσεων που δεχόντουσαν ονομάστηκε “Αλβανικός Γολγοθάς” και όπως λέει μια σερβική παροιμία «Κανείς δεν ξέρει τι είναι σκληρά βάσανα, μέχρι να διασχίσει την Αλβανία περπατώντας».

Κατά την διάρκεια της μεγάλης πορείας του 1915, μέχρι να επιβιβαστούν σε πλοία στο Δυρράχιο και την Αυλώνα, χιλιάδες Σέρβοι πέθαναν από το κρύο, την πείνα, τις ασθένειες και από τις επιθέσεις των Αλβανών. Υπολογίζεται ότι από τους περίπου 220.000 αμάχους επέζησαν μόνο 60.000. Από τις 6 έως τις 15 Φεβρουαρίου 1916, σε συνεννόηση της Σερβικής ανώτατης διοίκησης και του αντιβασιλέα Αλεξάνδρου έφτασαν στην Κέρκυρα περίπου 140.000 στρατιώτες.

Καθώς πολλοί ήταν άρρωστοι με τύφο έπρεπε να τεθούν σε καραντίνα. Στο  μικρό νησί Βίδο απέναντι από την Κέρκυρα προς τις αλβανικές ακτές, οργανώθηκαν αμέσως νοσοκομεία, με ιατρικές υπηρεσίες που παρείχαν οι ελληνικές, οι γαλλικές και οι αγγλικές ιατρικές αποστολές.

Αυτό δεν σταμάτησε τους θανάτους. Περίπου 5.400 άνθρωποι πέθαναν στο Βίδο. Οι Σέρβοι το ονόμασαν «νησί του θανάτου». Οι νεκροί δεν μπορούσαν να ταφούν καθώς δεν υπήρχε χώρος και έτσι επελέγη η θάλασσα. Ο υγρός τάφος γύρω από το Βίδο και την Κέρκυρα έγινε γνωστός στην σερβική ιστορία ως «Γαλάζιος Τάφος». Συνολικά 11.000 στρατιώτες πέθαναν εκ των οποίων 7.000 ετάφησαν στην θάλασσα. Σε ανάμνηση εκείνων των γεγονότων κάθε χρόνο πραγματοποιείται το σιωπηλό προσκλητήριο νεκρών. Κάποιες ιστορίες για τα δεινά τους διασώθηκαν στις μνήμες των Κερκυραίων και σε γράμματα που ουδέποτε έφτασαν στους παραλήπτες τους.