Βούλγαροι επιστήμονες μελετούν την επίδραση της ηλιακής δραστηριότητας στη Γη από την Ανταρκτική

Ο επίκουρος καθηγητής Δρ. Ιβάιλο Νάτσεφ του Τεχνικού Πανεπιστημίου της Σόφιας είναι ερευνητής στο πρώτο βουλγαρικό πρόγραμμα αστρονομίας στον Νότιο Πόλο. Στο νησί Λίβινγκστον έχει εγκαταστήσει επιστημονικό εξοπλισμό μέτρησης σχεδιασμένο και κατασκευασμένο στο Τμήμα Ραδιοεπικοινωνιών και Τεχνολογιών Βίντεο.

Ο εξοπλισμός αυτός χρησιμοποιείται για τη διενέργεια ραδιοφωνικών παρατηρήσεων του Ήλιου στο πλαίσιο ενός προγράμματος που μελετά την επίδραση της ηλιακής δραστηριότητας στην ιονοσφαιρική δυναμική και τις ροές σωματιδίων υψηλής ενέργειας πάνω από την Ανταρκτική.

Ο Δρ. Νάτσεφ υπογραμμίζει ότι το πρόγραμμα αυτό αποτελεί παράδειγμα πετυχημένης συνεργασίας μεταξύ του Ινστιτούτου Αστρονομίας και του Εθνικού Αστρονομικού Παρατηρητηρίου στο Ρόζεν στη Βουλγαρική Ακαδημία Επιστημών (BAS), της Ναυτικής Ακαδημίας της Βάρνας και του Τεχνικού Πανεπιστημίου της Σόφιας. Τα όργανα που έχουν εγκατασταθεί στη βουλγαρική βάση της Ανταρκτικής λειτουργούν απρόσκοπτα τους τελευταίους σχεδόν δύο μήνες, συλλέγοντας πολύτιμα δεδομένα για την ηλιακή δραστηριότητα και τη σχέση της με το μαγνητικό πεδίο της Γης.

Τέσσερα κύρια πειράματα διεξάγονται στο πλαίσιο του προγράμματος αυτού. Το πρώτο αποσκοπεί στη μέτρηση των ραδιοεκπομπών από τις ηλιακές εκλάμψεις. Η Ανταρκτική προσφέρει ένα εξαιρετικά καθαρό περιβάλλον για τέτοιες παρατηρήσεις, καθώς δεν υπάρχουν τοπικοί φορείς που διαταράσσουν, όπως οι τεχνολογίες επικοινωνίας, οι οποίοι διαφορετικά θα καθιστούσαν δύσκολες τις ακριβείς μετρήσεις. Αυτό επιτρέπει τη σαφή συσχέτιση ενός συγκεκριμένου ραδιοφωνικού σήματος με συγκεκριμένη ηλιακή δραστηριότητα.

Το δεύτερο πείραμα ερευνά τις ηλιακές εκλάμψεις και την επίδρασή τους στην ιονόσφαιρα. Ο Δρ. Νάτσεφ εξηγεί ότι ο εξοπλισμός, που αναπτύχθηκε στο Τεχνικό Πανεπιστήμιο, έχει εγκατασταθεί τόσο στη Βουλγαρία όσο και στο νησί Λίβινγκστον. Αυτό επιτρέπει την ακριβή παρακολούθηση των ηλιακών εκλάμψεων και τον προσδιορισμό των επιπτώσεών τους στα διάφορα ημισφαίρια.

Το τρίτο πείραμα στοχεύει στη μέτρηση του μαγνητικού πεδίου της Γης και των παραλλαγών του και της σχέσης τους με την ηλιακή δραστηριότητα. Το να υπάρχει εξοπλισμός μέτρησης κοντά στους πόλους είναι πολύ βασικό, καθώς οι γραμμές του μαγνητικού πεδίου της Γης συγκλίνουν ακριβώς στις πολικές περιοχές. Τα δεδομένα από αυτές τις μετρήσεις θα βοηθήσουν στην ανάλυση του τρόπου με τον οποίο το μαγνητικό πεδίο ανταποκρίνεται σε διαφορετικά ηλιακά γεγονότα.

Το τέταρτο πείραμα εξετάζει σωματίδια υψηλής ενέργειας που εισέρχονται στην ατμόσφαιρα κατά την εκτόξευση του πλάσματος ή της στεφανιαίας μάζας από τον Ήλιο. Αυτά τα σωματίδια, που προσελκύονται από το μαγνητικό πεδίο της Γης, συγκεντρώνονται στις πολικές περιοχές. Η σύγκριση των δεδομένων με τα αποτελέσματα των προηγούμενων δύο πειραμάτων θα επιτρέψει πιο ακριβείς προβλέψεις για τις επιδράσεις της ηλιακής δραστηριότητας.

Ο Δρ. Νάτσεφ υπογραμμίζει ότι η εν λόγω έρευνα είναι ιδιαίτερα πολύτιμη γιατί ο ήλιος βρίσκεται επί του παρόντος στην κορυφή του 11ετούς κύκλου του. Η παρατήρησή του κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου θα παράσχει σημαντικές γνώσεις για τους μελλοντικούς ηλιακούς κύκλους, θα συμπληρώσει την έρευνα για τη σχέση μεταξύ του μαγνητικού πεδίου της Γης και της ηλιακής δραστηριότητας και θα προσφέρει νέα δεδομένα για τις γεωμαγνητικές καταιγίδες.

Ο ερευνητής σημειώνει ότι υπάρχουν στοιχεία στην επιστημονική βιβλιογραφία ανθρώπων που νιώθουν δυσφορία κατά τη διάρκεια τέτοιων καταιγίδων. Τα δημοσιευμένα αποτελέσματα των πειραμάτων θα επιτρέψουν σε άλλους επιστήμονες να αναλύσουν τη σχέση μεταξύ της ηλιακής δραστηριότητας, των γεωμαγνητικών καταιγίδων και των επιπτώσεών τους στην ανθρώπινη υγεία. Επισημαίνει ότι ένας από τους κύριους στόχους του προγράμματος είναι η προώθηση της αστρονομίας στους πόλους και της διαστημικής έρευνας.

Επίσης, εξέφρασε την ευγνωμοσύνη του προς την επίκουρη καθηγήτρια Βεσέλκα Ράντεβα, η οποία στις 15 Φεβρουαρίου φιλοξένησε μια τηλεδιάσκεψη μεταξύ του νησιού Λίβινγκστον και του Πλανητάριου της Ναυτικής Ακαδημίας της Βάρνας.

Την εκδήλωση παρακολούθησε ο ναύαρχος εν αποστρατεία Μπόγιαν Μεντνικάροφ, ο πλοίαρχος Νικολάι Νταναϊλοφ, μέλος του πληρώματος του ερευνητικού σκάφους SV.SV Kiril I Metodii (Άγιοι Κύριλλος και Μεθόδιος), ο Δρ. Ιβάιλο Νάτσεφ και ο επικεφαλής του προγράμματος Κάμεν Κοζάρεφ. Οι συντελεστές του προγράμματος παρουσίασαν τις δραστηριότητές του στο νησί Λίβινγκστον σε μαθητές από τη Βάρνα, το Πλόβντιβ (Φιλιππούπολη) και τη Σόφια όπως και σε δόκιμους και φοιτητές της Ναυτικής Ακαδημίας.

Πηγές: ΑΠΕ-ΜΠΕ-ΒΤΑ