Γιατί αισθανόμαστε νοσταλγία τα Χριστούγεννα

Κάθε χρόνο τα Χριστούγεννα ακούμε την ίδια μουσική, βλέπουμε τις ίδιες χριστουγεννιάτικες ταινίες, τρώμε τα ίδια φαγητά και μάλλον είμαστε με τους ίδιους ανθρώπους. Βιώνουμε τα ίδια συναισθήματα.

Έτσι είναι εύκολο να ενεργοποιήσουμε τις υπάρχουσες αναμνήσεις που συνδέονται με τα Χριστούγεννα και να αισθανθούμε νοσταλγία. Επίσης η ανάγκη μας για σταθερότητα- που τόσο λείπει στην εποχή μας- με τη μορφή των παραδόσεων και η σημασία των Χριστουγέννων που εδραιώθηκε στα παιδικά μας χρόνια, συντελούν στο να αισθανόμαστε νοσταλγία.

Τι είναι νοσταλγία

Νοσταλγία είναι η αγάπη για το παρελθόν, συνήθως για μια περίοδο ή έναν τόπο με ευχάριστους προσωπικούς συνειρμούς. Συχνά συνδέεται με ευτυχισμένες αναμνήσεις και εμπνέει θετικά συναισθήματα όπως:

• αίσθηση νοήματος ή σκοπού ζωής,
• κοινωνική σύνδεση,
• αισιοδοξία.

Μπορεί η νοσταλγία να είναι σε μεγάλο βαθμό μια θετική συναισθηματική εμπειρία, πολλές φορές όμως εμπεριέχει και μια δόση θλίψης. Θλίψη για περιόδους που ήταν πιο εύκολες ή για εποχές που υπήρχαν άνθρωποι στους οποίους μπορούσαμε να βασιστούμε. Η νοσταλγία διαφέρει από την ανάμνηση αφού είναι συναίσθημα, ενώ η ανάμνηση είναι σκέψη.

Η λέξη επινοήθηκε για πρώτη φορά το 1688, από τον Ελβετό γιατρό Γιοχάνες Χόφερ, ο οποίος την όρισε ως νευρολογική ασθένεια της συνεχούς σκέψης και της λαχτάρας για επιστροφή σ ’έναν τόπο.

Μόλις τον 19ο αιώνα η νοσταλγία άρχισε να θεωρείται θετικό συναίσθημα και όχι παθολογική κατάσταση. Ο Ελβετός ψυχίατρος Καρλ Γιούνγκ για παράδειγμα, είδε τη νοσταλγία ως έναν τρόπο επανασύνδεσης με το παρελθόν μας και κατανόησης του παρόντος μας.

Κατά τη διάρκεια του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου, η νοσταλγία συνδέθηκε και πάλι με την ασθένεια, καθώς οι στρατιώτες που έλειπαν στη μάχη ήθελαν να γυρίσουν στο σπίτι τους. Μετά το τέλος του πολέμου, η νοσταλγία έγινε και πάλι ένα θετικό συναίσθημα.

Θετική και αρνητική νοσταλγία

Η θετική νοσταλγία,χαρακτηρίζεται από ευτυχισμένες, αναμνήσεις του παρελθόντος και συνδέεται με συναισθήματα ζεστασιάς, πληρότητας και άνεσης.

Ηαρνητική νοσταλγία, από την άλλη πλευρά, χαρακτηρίζεται από γλυκόπικρες ή ακόμη και οδυνηρές αναμνήσεις του παρελθόντος. Συχνά συνδέεται με θλίψη και λύπη.

Η νοσταλγία μπορεί επίσης να χωριστεί σε τρεις διαφορετικές κατηγορίες: προσωπική, κοινωνική και πολιτισμική.

Η προσωπική νοσταλγία χαρακτηρίζεται από αναμνήσεις συγκεκριμένων ανθρώπων ή γεγονότων από τη ζωή του ατόμου.

Η κοινωνική νοσταλγία χαρακτηρίζεται από αναμνήσεις μιας εποχής κατά την οποία κάποιος ένιωθε περισσότερο συνδεδεμένος με τους άλλους.

Η πολιτισμική νοσταλγία χαρακτηρίζεται από αναμνήσεις μιας εποχής κατά την οποία κάποιος ένιωθε περισσότερο συνδεδεμένος με τα πολιτισμικά του χαρακτηριστικά.

Ποια είναι τα οφέλη που μας προσφέρει η νοσταλγία

Η νοσταλγία μπορεί να επηρεάσει θετικά το παρόν και το μέλλον μας, γιατί μπορεί:

• να ενισχύει τη διάθεση,
• να ενισχύει την αυτοεκτίμηση,
• να παρέχει μια αίσθηση κοινωνικής υποστήριξης,
• να βοηθά τους ανθρώπους να αντιμετωπίσουν δύσκολες μεταβάσεις στη ζωή τους, όπως το διαζύγιο, η συνταξιοδότηση και η απώλεια.

Η νοσταλγία μπορεί επίσης να έχει θετικές επιπτώσεις στη σωματική υγεία. Για παράδειγμα, έχει αποδειχθεί ότι η νοσταλγία ενισχύει τη λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος και μειώνει τα επίπεδα άγχους. Η νοσταλγία μπορεί επίσης να συμβάλει στην αύξηση της ικανοποίησης από τη ζωή.

Μπορεί κάποιος να είναι υπερβολικά νοσταλγικός;

Ωστόσο, η νοσταλγία μπορεί να έχει και αρνητικές επιπτώσεις. Για παράδειγμα, η νοσταλγία μπορεί:

• Να οδηγήσει σε αίσθημα μοναξιάς και απομόνωσης,
• Να κάνει τους ανθρώπους να μένουν στο παρελθόν και να γίνονται δυσαρεστημένοι με το παρόν,
• Να κάνει τους ανθρώπους λιγότερο πρόθυμους να αναλάβουν δράση στο παρόν.

Με πληροφορίες από: Time, Verywellmind