Διεθνής ημέρα Γυναικών και Κοριτσιών στην Επιστήμη: Επίμονο το χάσμα των φύλων – Οι γυναίκες κατέχουν το 22% στις θέσεις εργασίας STEM των G20

Η επιστήμη σήμερα είναι δυναμική, συνεργατική και ποικιλόμορφη, λειτουργώντας ως ισχυρό εργαλείο για την αντιμετώπιση παγκόσμιων προκλήσεων και ανοίγοντας πόρτες σε σταδιοδρομίες πολύ πιο μακριά ​​από το εργαστήριο. Η ισότητα των φύλων στην επιστήμη είναι ζωτικής σημασίας για τη δημιουργία ενός καλύτερου μέλλοντος για όλους, ωστόσο, οι γυναίκες και τα κορίτσια εξακολουθούν να αντιμετωπίζουν συστημικά εμπόδια και προκαταλήψεις στην επιδίωξη επιστημονικών σταδιοδρομιών.

H Διεθνής ημέρα για τις Γυναίκες και τα Κορίτσια στην Επιστήμη, γιορτάζεται κάθε χρόνο στις 11 Φεβρουαρίου μετά απο απόφαση της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ το 2015, προκειμένου να μας υπενθυμίζει τον καίριο ρόλο που διαδραματίζουν οι γυναίκες στην επιστήμη και την τεχνολογία αλλά και να φωτίσουν το έμφυλο χάσμα στις επιστημονικές κοινότητες.

Το επίμονο χάσμα των φύλων στην επιστήμη

Οι γυναίκες εξακολουθούν να αποτελούν μόνο το ένα τρίτο της παγκόσμιας επιστημονικής κοινότητας, με το ποσοστό να παραμένει στάσιμο την τελευταία δεκαετία. Σε ορισμένες χώρες, λιγότερο από το 10% των ερευνητών είναι γυναίκες. Σύμφωνα με την έκθεση της UNESCO για το 2024, οι γυναίκες κατέχουν μόλις το 22% των θέσεων εργασίας STEM στις χώρες της G20. Μεταξύ αυτών, λίγες αναλαμβάνουν ηγετικές θέσεις, με τις γυναίκες να αντιπροσωπεύουν μόνο έναν στους δέκα ηγέτες σε θέσεις που σχετίζονται με την επιστήμη, την τεχνολογία, τη μηχανική και τα μαθηματικά (STEM).

Οι γυναίκες καταλαμβάνουν μια μικρή μειοψηφία ανώτατων θέσεων παρά τη βελτίωση τα τελευταία χρόνια και μόνο 22 γυναίκες έχουν βραβευτεί με Νόμπελ σε έναν επιστημονικό κλάδο μέχρι σήμερα.

Στους πρωτοποριακούς τομείς, όπως η Τεχνητή Νοημοσύνη, μόνο το 22% των επαγγελματιών είναι γυναίκες.

Αυτές οι ανισότητες έχουν συνέπειες στον πραγματικό κόσμο, όπως χαμένες ευκαιρίες για καινοτομία, αδιευκρίνιστες προκαταλήψεις και λύσεις που αποτυγχάνουν να καλύψουν τις ανάγκες όλων.

Για παράδειγμα, η τεχνητή νοημοσύνη είναι λιγότερο αποτελεσματική στην αναγνώριση των φωνών των γυναικών, αντανακλώντας την έλλειψη διαφορετικών εισροών κατά την ανάπτυξή της.

Προς ένα πιο δίκαιο μέλλον…

Το κλείσιμο του χάσματος των φύλων στην επιστήμη απαιτεί την καταπολέμηση στερεοτύπων, την προώθηση προτύπων που εμπνέουν τα κορίτσια, τη στήριξη της εξέλιξης των γυναικών μέσω στοχευμένων προγραμμάτων και τη διαμόρφωση περιβαλλόντων που προάγουν τη συμπερίληψη, τη διαφορετικότητα και την ισότητα.

Η ισότητα των φύλων ήταν πάντα θεμελιώδης προτεραιότητα για τα Ηνωμένα Έθνη. Η ενδυνάμωση των γυναικών και των κοριτσιών δεν συμβάλλει μόνο στην οικονομική ανάπτυξη, αλλά και στην επίτευξη των στόχων της Ατζέντας 2030 για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη. Στις 14 Μαρτίου 2011, η Επιτροπή για το Καθεστώς των Γυναικών ενέκρινε έκθεση με συμπεράσματα σχετικά με την πρόσβαση και τη συμμετοχή των γυναικών και των κοριτσιών στην εκπαίδευση, την κατάρτιση, την επιστήμη και την τεχνολογία. Στις 20 Δεκεμβρίου 2013, η Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ ενέκρινε ψήφισμα που αναγνώριζε τη σημασία της πλήρους και ισότιμης πρόσβασης των γυναικών και των κοριτσιών στην επιστήμη, την τεχνολογία και την καινοτομία.

Για να τιμήσει τη 10η επέτειο της Παγκόσμιας Ημέρας Γυναικών και Κοριτσιών στην Επιστήμη, η UNESCO ξεκινά την εκστρατεία «Φανταστείτε έναν κόσμο με περισσότερες γυναίκες στην επιστήμη» στις 11 Φεβρουαρίου 2025, με την υποστήριξη του Διεθνούς Κέντρου Ανάπτυξης του Καναδά (IDRC). Αυτή η εκστρατεία καταδεικνύει τον ουσιαστικό ρόλο που διαδραματίζουν οι γυναίκες στην προώθηση της προόδου στην επιστήμη και καλεί την παγκόσμια κοινότητα όχι μόνο να οραματιστεί, αλλά και να εργαστεί για μια πιο ισορροπημένη επιστημονική κοινότητα ως προς το φύλο, όπου θα ακούγεται κάθε φωνή.

ΠΗΓΗ: Unesco – unric.org