«Είμαι 40 χρονών, ζω σε ένα διαμέρισμα 29 τετραγωνικών, δουλεύω συνεχώς στο θέατρο. Σίγουρα δεν κάνω καλά τη δουλειά μου»

Ο Χάρης Φραγκούλης συμμετέχει στη νέα επιδαύρια σκηνοθεσία του Μιχαήλ Μαρμαρινού «ζ-η-θ, ο ξένος», μια συνάντηση με τρεις ραψωδίες του Οδυσσεϊκού έπους όπου θα υποδυθεί τον Οδυσσέα. Παράλληλα, κάνει πρόβες για την παράσταση «Ο χορός του θανάτου» του Αύγουστου Στρίντμπεργκ σε σκηνοθεσία του Γιάννη Χουβαρδά που κάνει πρεμιέρα στο Υποσκήνιο του Μεγάρου Μουσικής από τις 19 Μαρτίου. Συνήθως, τα Δευτερότριτα τον συναντάς στα πίσω καθίσματα του θεάτρου «Σφενδόνη» όπου ανεβαίνει το απόλυτο word of mouth της θεατρικής Αθήνας, ο «Αιαυτός» του Δημήτρη Δημητριάδη σε δική του σκηνοθεσία με πρωταγωνιστές τον Ανδρέα Κωνσταντίνου και τον Γιάννη Παπαδόπουλο.

Ο Χάρης Φραγκούλης έχει έναν πλούσιο θεατρικό χειμώνα (και καλοκαίρι) – αθροίζοντας σε αυτόν και τον ρόλο του «Δον Κάρλος» (και πάλι σε σκηνοθεσία Χουβαρδά) που έπαιξε για λογαριασμό του ΚΘΒΕ, κατά την πρώτη φάση της θεατρικής σεζόν. Κι όμως. Παραδέχεται πως ο βιοπορισμός του είναι εξαιρετικά επισφαλής, όπως και κάθε άλλου ηθοποιού που επαφίεται στην αποκλειστική εργασιακή σχέση με το θέατρο.

Νιώθεις πως είσαι ένα χαρακτηριστικό δείγμα της γενιάς των 40 που βρίσκονται εγκλωβισμένοι, συνειδητοποιώντας πως κι αυτοί (όπως και οι προηγούμενοι) δεν μπόρεσαν να αλλάξουν τα πράγματα;

Δεν πίστεψα ποτέ ότι μπορώ να αλλάξω τα πράγματα και γενικά δεν πιστεύω πως αλλάζει αυτός ο κόσμος. Δεν ξέρω καν αν τα πράγματα είναι στο χέρι μου. Ξαφνικά, κάποιος κουράζεται και δεν μπορεί άλλο. Η΄ αντίστροφα – κι όχι επειδή είναι μάγκας – συνειδητοποιεί πως απλώς δεν μπορεί να πουλήσει τον εαυτό του.

Τι σε κρατάει ζωντανό μέσα σε αυτήν την χαοτική ρευστότητα του σύγχρονου δυτικού κόσμου;

Ξέρεις, είμαστε κάπως υποκριτές. Μας απασχολούν, όντως, διάφορα κοινωνικά ζητήματα και πολλά από αυτά αν τα δεις με προσήλωση, κινδυνεύεις να φρικάρεις, να τρελαθείς – δες την ιστορία των Τεμπών. Αυτό εκτιμώ πως είναι το προσωπικό βίωμα πολλών ανθρώπων. Όμως, συμμετέχοντας στο κοινωνικό σύνολο, αναγκαστικά έχουμε δεχθεί κάποια λειτουργικά δεδομένα. Για παράδειγμα, κάποιος κάνει ένα έγκλημα: Έχει μεγαλύτερη σημασία το έγκλημα του ή ο δικηγόρος που θα τον εκπροσωπήσει; Επίσης, τι εμποδίζει έναν γιατρό να εξακολουθεί να ζητάει φακελάκι για να χειρουργήσει; Θέλω να πω, ότι ακόμα και οι ευαισθητοποιημένοι πολίτες, οι πιο ενεργοί – εγώ που από κάποιους μαθητές μου δεν παίρνω χρήματα γιατί δεν έχουν – όλοι ανεξαιρέτως, λέμε κάποια ψεματάκια: Δεχόμαστε μια πραγματικότητα που υπαγορεύει το «άρπαξε όπως μπορείς». Αν μπορείς να τ’ αρπάξεις και να μην σε πιάσει ο Νόμος είναι εντάξει γιατί όλοι ξέρουμε πως η βασική αρχή δεν είναι η ηθική, είναι το χρήμα. Συνεπώς, δεν μας ενοχλεί τόσο η πράξη, όσο η αποκάλυψη της. Έχουμε αποδεχθεί ότι στην κορυφή βασιλεύουν τα φράγκα, οπότε είναι θεμιτό να πατήσεις πάνω σε πτώματα – αρκεί να μην σε ανακαλύψουν. Αυτός ο τρόπος σκέψης, όπου όλα έχουν λάβει εμπορική διάσταση και χαρακτήρα, καθιστούν τα πάντα ευάλωτα να τα πετάξεις. Ακόμα και τα ανθρώπινα σώματα είναι πολύ πιο ανοιχτά ώστε κάποιος να τα τραυματίσει, να τα κακοποιήσει, να τα σκοτώσει.

Θα έλεγες πως κρατιέσαι από την ηθική;

Όσο αντέχω, δεν κάνω καλά τη δουλειά μου. Είμαι 40 χρονών, ζω σε ένα διαμέρισμα 29 τετραγωνικών, δουλεύω συνεχώς στο θέατρο. Ναι, σίγουρα δεν κάνω καλά τη δουλειά μου.

Θα έκανες καλά τη δουλειά σου αν αμειβόσουν επαρκέστερα γι’ αυτήν;

Αν μιλάμε για την αντικειμενική σχέση με τη δουλειά μου, ναι. Βέβαια, αν πιστεύουμε ότι ο ηθοποιός αντιμετωπίζεται από το κράτος ως επάγγελμα, κάτι καταλαβαίνουμε λάθος. Δεν ξέρω κανένα ηθοποιό που βιοπορίζεται μόνο από το θέατρο. Ξέρω ηθοποιούς που κάνουν θέατρο και τηλεόραση, θέατρο και σπικάζ, θέατρο και διδασκαλία, θέατρο και σέρβις. Έτσι ζουν. Συνεπώς, αυτή τη στιγμή, υπάρχουν άπειρες σχολές που διδάσκουν ένα μη επάγγελμα. Γιατί τι είδους επάγγελμα είναι αυτό από το οποίο δεν βιοπορίζεσαι αποκλειστικά; Καταλήγουμε πως το θέατρο είναι ένα χόμπι. Κι αυτό γιατί το Κράτος ουδέποτε αναζήτησε την κοινωνική συνοχή και την δημιουργία ενός κοινωνικού συνόλου μέσα από την τέχνη και το θέατρο. Το κράτος δεν θέλει να προστατεύσει το σύνολο, αφού όλοι οι λειτουργοί του δεν ζουν έτσι, ζουν ατομικά. Αυτός είναι ο Καπιταλισμός, νοιάζεται μόνο για τις ατομικές ηδονές, όχι τις ηδονές του κοινωνικού συνόλου.

Θεωρείς πως το να μην ενδώσεις στα χρήματα είναι ένας δείκτης ηθικής;

Δεν συμφωνώ με τη χρήση της λέξης «ηθική». Είναι μια αφηρημένη έννοια, αν δεν την προσδιορίσεις ουσιαστικά μέσα σου. Θα πω ότι είναι ένας τρόπος ζωής να μην ενδώσεις στα χρήματα. Ο λόγος που δεν θα κυνηγήσω χρήματα σημαίνει πως δεν είναι αυτή η προτεραιότητα μου. Παίρνω ηδονή από αυτόν που λατρεύει το θέατρο. Δεν πηγαίνω στο γήπεδο επειδή είμαι Πανιώνιος ή επειδή γεννήθηκα στη Νέα Σμύρνη, αλλά επειδή γελάω, τραγουδάω, συμμετέχω. Θυμάμαι πως όταν ήμουν μικρός και στο σχολείο μας δίδασκαν την Αντιγόνη σε μετάφραση του Αλέξη Σολομού, εγώ πέταγα αμπούλες κλανιάς μέσα στο μάθημα. Γιατί; Γιατί ο φιλόλογος μου δεν αγαπούσε αυτό που έκανε. Έφτασα στα 30 μου για να ανακαλύψω μόνος το μεγαλείο του ποιητή που είναι ο Σολομός! Έφτασα μόνος μου να τον κάνω τρόπο ζωής – όχι ηθικοπλαστικά, αλλά γιατί συνειδητοποίησα πως παίρνω χαρά από αυτό. Θέλω, λοιπόν, να υπερασπίζομαι τα πράγματα που μου είναι αναγκαία σαν το νερό. Τα σημερινά παιδιά δεν μεγαλώνουν μέσα από αυτόν τον τρόπο ζωής, αλλά σε ένα κόσμο ανέμπνευστο, που δεν έχει ομορφιά, λειτουργεί από ανθρώπους που δεν αγαπούν αυτό που κάνουν, άρα δεν τους προσφέρεται τίποτα ηδονικό, τίποτα που θα ξεσηκώσει το αίσθημα τους.

Διαβάστε ολόκληρη τη συνέντευξη στο Monopoli.gr