ΗΠΑ: Η μεγάλη ανατροπή – Αίτια και συνέπειες στο εσωτερικό (Μέρος Α)

Tα κύρια αίτια της εντυπωσιακής νίκης Τραμπ και της αντίστροφα μεγάλης ήττας Χάρις αλλά και εν συνόλω των Δημοκρατικών, η επαναλαμβανόμενη αποτυχία των δημοσκοπήσεων, το ποιες θα είναι οι ριζοσπαστικότερες πολιτικές του επανεκλεγέντα Προέδρου στα εσωτερικά θέματα των ΗΠΑ, αλλά και πως μπορεί να εξελιχθεί στο εξής η πόλωση και ο διχασμός της αμερικανικής κοινωνίας αποτελούν τα θέματα που αναλύονται στην εκπομπή του Πολυδεύκη Παπαδόπουλου «Με το Πρώτο στην Ευρώπη και τον Κόσμο» (Α’ Πρόγραμμα, Σάββατα και Κυριακές 12.00-13.00). Πρόκειται για το Α΄Μέρος μια σειράς προσεγγίσεων που θα ακολουθήσουν για την κατανόηση αυτής της ιστορικής ανατροπής στα πολιτικά πράγματα των ΗΠΑ, καθώς και των ευρύτερων συνεπειών που θα έχει. Καλεσμένος την πρώτη φορά είναι ο οικονομολόγος/στέλεχος fund και δημοσιογράφος ομογενειακών ΜΜΕ στην Βοστώνη Σταμάτης Άστρας.

Ο Ντόναλντ Τραμπ επιβίωσε λοιπόν από ποινική καταδίκη, άλλες δικαστικές κατηγορίες, πυροβολισμό, κατηγορίες για αυταρχισμό και απειλές κατά του πολιτεύματος, καθώς και μια ασυνήθιστη αλλαγή αντιπάλου λίγους μήνες πριν τις εκλογές. Και τώρα, σε μια εκπληκτική πολιτική επιστροφή, θα είναι ο 47ος πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών και ο πρώτος σε περισσότερα από 120 χρόνια που εκλέγεται για δεύτερη μη συνεχόμενη θητεία (ανάλογη περίπτωση στην Αμερικανική Δημοκρατία αποτέλεσε μόνον ο Γκρόβερ Κλίβλαντ την περίοδο 1885-1897).

Τα σχέδια του Τραμπ να ανατρέψει το συμβατικό πολιτικό σύστημα της χώρας βρήκαν τελικά απήχηση σε δεκάδες εκατομμύρια ψηφοφόρους, καθώς εκτός από μια άνετη πλειοψηφία στο Κολλέγιο των Εκλεκτόρων κέρδισε και τη λαϊκή ψήφο με διαφορά περίπου 4,7 εκατ., αν και με μια αξιοσημείωτη μείωση κατά 7% της εκλογικής συμμετοχής. Πάντως, ο Τραμπ, μεταξύ των άλλων, αύξησε αισθητά την υποστήριξη των Λατίνων και των Μαύρων ψηφοφόρων της εργατικής τάξης, δίνοντας στο Ρεπουμπλικανικό Κόμμα την προοπτική ενός νέου δρόμου σε ένα έθνος που διχάζεται, αλλά και που αλλάζει.

Τελικά όπως φάνηκε μεγάλες μερίδες ψηφοφόρων είδαν τον Τραμπ ως τη μοναδική τους επιλογή για την ενίσχυση της αμερικανικής οικονομίας, καθώς και της καταπολέμησης αυτού που θεωρούν ως ανεξέλεγκτη μετανάστευση, ενώ ορισμένοι φαίνεται πως επηρεάστηκαν κι από την δυναμική της εκστρατείας του. Ωστόσο, το γεγονός πως πολλοί Αμερικανοί εξακολουθούν να τον βρίσκουν το λιγότερο μη ελκυστικό, έως απωθητικό, μπορεί να αποδώσει κατά πολύ τη νίκη του στη δυσαρέσκεια της χώρας ως προς την Αντιπρόεδρο Κάμαλα Χάρις και το πώς πορεύεται το Δημοκρατικό Κόμμα.

Εν τέλει, αυτό που συνέβη στην Αμερική είναι μια ηχηρή αποδοκιμασία του συστήματος, που εκφράστηκε με μαζική αντισυστημική ψήφο προς τον Τραμπ. Οι Αμερικανοί ψηφοφόροι από το 2008 και την πρώτη εκλογή Ομπάμα αναζητούν, έστω ψυχολογικά, να δουν κάποιες αλλαγές στη ζωή τους και την καθημερινότητά τους, που τελικά έκριναν πως δεν είχαν από τους Δημοκρατικούς. Επίσης δεν άντεξαν την ακρίβεια -αν και εύκολη λύση δεν θα βρει ούτε ο Τραμπ- κουράστηκαν από την υπερβολή των δικαιωματιστών και τη woke agenda, ενώ βέβαια και η αλλαγή σκυτάλης την τελευταία ώρα από τον ανήμπορο Μπάιντεν στην αδιάφορη Χάρις έπεισε ελάχιστους. Απόδειξη ότι τον Τραμπ τον ψήφισαν τελικά αυξημένα -σε σχέση με το παρελθόν- ποσοστά μαύρων και λατίνων, αλλά και πολλοί νέοι και γυναίκες ψηφοφόροι που παραδοσιακά υποστήριζαν Δημοκρατικούς.

Οσο για το τελικό αποτέλεσμα, αποδεικνύεται ότι ο Τραμπ και οι Ρεπουμπλικανοί κατάφεραν να οικοδομήσουν μια νέα κοινωνική συμμαχία που εκτείνεται από μια μεσαία τάξη που χειμάζεται από την “οικονομία της τσέπης” και δεν συγκινείται από την αύξηση του ΑΕΠ, έως μειονότητες όπως οι ισπανόφωνοι, ακόμη και οι μαύροι (κυρίως άνδρες), οι οποίοι ενδιαφέρονται περισσότερο για θέματα δημόσιας τάξης παρά για τα πολιτικά δικαιώματα. Το ιδιόμορφο είναι, επίσης, πως στη συμμαχία αυτή ανήκουν πολύ πλούσιοι που ενδιαφέρονται για φοροελαφρύνσεις και μείωση της ρύθμισης της οικονομίας, αλλά και φτωχοί άνθρωποι που αισθάνονται παραμελημένοι από το σύστημα.

Πέραν αυτών των ζητημάτων, με τον κ. Αστρα σχολιάζονται οι επαναλαμβανόμενες αποτυχίες των δημοσκοπήσεων σε σειρά τελευταίων εκλογικών αναμετρήσεων στις ΗΠΑ, με αυτή για τις τελευταίες εκλογές να είναι η πιο εντυπωσιακή. Η οριακότητα που κατέγραφαν μέχρι τέλους αποδείχθηκε πως διέφερε από το τελικό αποτέλεσμα 2%-7% υπέρ του Τραμπ, ενώ και στη λαϊκή ψήφο η διαφορά είναι τελικά 3%. Τα δεδομένα αυτά εγείρουν αμφιβολίες, εκτός από την αποτελεσματικότητα των μεθόδων, επίσης για την αμεροληψία και έλλειψη σκοπιμοτήτων των δημοσκοπήσεων και των σχετιζόμενων εταιριών.

Πάντως, όλοι διερωτώνται αν ο Τραμπ 2 θα είναι διαφορετικός από τον Τραμπ 1 ως προς την εμπειρία, αλλά και την τυχόν εκδικητικότητα. Με τον κ. Αστρα εξετάζονται τα όσα υπάρχουν στο πρόγραμμά του και έχουν δηλωθεί δημόσια για την εσωτερική πολιτική και ιδίως εκείνα που είναι τα πλέον αξιοπρόσεκτα και ριζοσποστικά.

Και σ ’αυτά συμπεριλαμβάνονται το γιγαντιαίο πρόγραμμα αντιμετώπισης της παράνομης μετανάστευσης, η μείωση των φόρων που υπόσχεται παρά το έλλειμμα των 2 τρισ. δολαρίων και την αύξηση του χρέους, η επανεθνικοποίηση της παραγωγής και βιομηχανίας μέσω δασμών, η επάνοδος στην υπερχρήση των ορυκτών καυσίμων και των εξορύξεων και η μείωση των πράσινων πολιτικών, η παρέμβαση στην πανεπιστημιακή αλλά και βασική εκπαίδευση μέσω ελέγχου των πιστοποιήσεων, οι αμβλώσεις (για τις οποίες ωστόσο απέφυγε να μιλήσει για μείωση του δικαιώματος σε ομοσπονδιακό επίπεδο), η αντικατάσταση50.000 ομοσπονδιακών υπαλλήλων με ανθρώπους των Ρεπουμπλικάνων, η περαιτέρω συρρίκνωση του Obama Care, η φιλελευθεροποίηση της στεγαστικής πολιτικής και η απόρριψη των σχεδίων διαγραφής χρεών από φοιτητικά δάνεια.

Όλα αυτά περιλαμβάνονται στο λεγόμενο «Project 2025», που έχει εκπονήσει η πλέον δεξιά πτέρυγα του κόμματος και άλλων ομάδων που ανήκουν στο κίνημα MAGA, τα οποία πάντως ο ίδιος δεν έχει υιοθετήσει πλήρως.

Τέλος, η καθαρή νίκη Τραμπ είχε τουλάχιστον το θετικό πως το κλίμα πόλωσης και διχασμού δεν μεταφράστηκε σε βία, επεισόδια κλπ. Ωστόσο, οι ΗΠΑ αποτελούν πλέον μια έντονα πολωμένη κοινωνία, από τα διαφορετικά προβλήματα που αντιμετωπίζουν ολόκληρες κατηγορίες του πληθυσμού, έως μια ακραία πολιτική αντιπαράθεση και αμφισβήτηση των θεσμών που δεν συνηθιζόταν στην Αμερική. Ο κ. Αστρας ερωτάται από ποια στοιχεία θα εξαρτηθεί εάν αυτή η κατάσταση βελτιωθεί ή χειροτερέψει.