Οι αμπελώνες της Σαντορίνης | ΣΚΑΪ

Του Νικόλα Μπάρδη

Η ηφαιστειακή γη της Σαντορίνης «κρύβει» καλά στα σπλάχνα της εδώ και αιώνες ένα μεθυστικό μυστικό… Μία παράδοση πολλών χρόνων, που οι παλιές γενιές κληροδοτούν στις επόμενες, για να μη χαθεί ποτέ ο καρπός και οι ποικιλίες ενός κρασιού με ιδιαίτερη ταυτότητα και εκρηκτικές καταβολές.

Στοιχημένα το ένα πίσω από το άλλο, «σκυμμένα» χαμηλά στο έδαφος, για να μην προβάλλουν αντίσταση στους δυνατούς ανέμους του Αιγαίου, και με τα κλαδιά τους μπλεγμένα με περίτεχνο τρόπο, τα αμπέλια της Σαντορίνης έχουν προπάτορες με ηλικία πολλών χιλιάδων ετών. Η ηφαιστειακή γη έκανε το θαύμα της και τα οινοποιεία του νησιού φρόντισαν να το αξιοποιήσουν και να το προβάλλουν κατάλληλα, παράγοντας κάθε χρόνο πολύ καλή ποιότητα κρασιού. Θα έχετε ακουστά το διάσημο γλυκό κρασί Vinsanto, που έχει βραβευτεί πολλάκις, και έχει χαρακτηριστεί ως το «κρασί του ήλιου». 

Ο αμπελώνας του νησιού έχει έκταση 15.000 στρεμμάτων. Ξεκινάει από τα δυτικά υψόμετρα του νησιού, πάνω ακριβώς από τους απόκρημνους βράχους της καλντέρας, σε ύψος 300 μέτρων, απλώνεται και κατηφορίζει προς τις ανατολικές ακτές του νησιού. Ο συγκεκριμένος αμπελώνας είναι πανάρχαιος, με πολύ παλιές ποικιλίες. Τα ευρήματα στις ανασκαφές της προϊστορικής πόλης του Ακρωτηρίου συνηγορούν στο ότι υπήρχε καλλιέργεια αμπελιού στο νησί τουλάχιστον από τον 17 ο αιώνα π.Χ. Ο προϊστορικός αυτός αμπελώνας καταστράφηκε ολοσχερώς από την ξακουστή Μινωική Έκρηξη το 1613 π.Χ. Όμως, η φύση έκανε το θαύμα της ξανά και πάνω στο νέο ηφαιστειακό έδαφος δημιουργήθηκε και πάλι αμπελώνας, γύρω στα 1200 π.Χ. Έτσι, δεν θα ήταν υπερβολή να πούμε, πως ο αμπελώνας της Σαντορίνης έχει ηλικία πάνω από 3.200 χρόνια, καθώς έκτοτε καλλιεργείται αδιάκοπα!

Το αμπέλι και συνακόλουθα το κρασί βρίσκονται στο επίκεντρο της ζωής του νησιού. Τα κλήματα είναι αυτόριζα, με ηλικία άνω των 50 χρόνων, και φύονται στο πορώδες έδαφος, πλούσιο σε ελαφρόπετρα και πορσελάνη. Η ανανέωση του αμπελώνα από την αρχαιότητα μέχρι τις ημέρες μας γίνεται με τον ίδιο ακριβώς τρόπο, με το λεγόμενο «καταβολάδι». Τα αμπέλια της Σαντορίνης είναι ζωντανά έργα τέχνης και η τεχνική του κλαδέματός τους είναι μοναδική και πανάρχαια. Οι ντόπιοι κατέληξαν σ’ αυτήν λόγω πολλών στοιχείων – το αμμώδες έδαφος, τους ισχυρούς ανέμους που πνέουν την άνοιξη και τον καυτό ήλιο του καλοκαιριού.

Υπάρχουν δύο τύποι κλαδέματος: η «γυριστή», που επικρατεί στα μέρη όπου φυσάει περισσότερο και είναι η πιο διαδεδομένη, και το «κουλούρι» ή αλλιώς «κλάδα». Στο νησί καλλιεργείται σε ποσοστό 80% το λευκό ασύρτικο, η πιο γνωστή ποικιλία του μεσογειακού αμπελώνα. Σε μικρότερες ποσότητες καλλιεργείται το αθήρι και το αϊδάνι, μαζί με άλλες γηγενείς ποικιλίες. Από τις ερυθρές ποικιλίες, ξεχωρίζει η ποικιλία μαντιλάρι και το μαυροτράγανο. Από ασύρτικο και αϊδάνι που το λιάζουν μετά τον τρύγο, και ύστερα το παλαιώνουν σε ξύλινα βαρέλια, βγαίνει το περίφημο Vinsanto. O τρύγος στην τοπική  διάλεκτο λέγεται «βεντέμα».

Αμπελώνες θα δείτε σε διάφορα σημεία του νησιού. Στον Πύργο, στο Καμάρι, στην Έξω Γωνιά, στο Εμπορειό, στο Ακρωτήρι, στον Βουρβούλο, έξω από την Οία, τα Φηρά και το Ημεροβίγλι και αλλού. Αν βρεθείτε στο νησί Ιούλιο με Αύγουστο, αξίζει να παρακολουθήσετε και τη διαδικασία του τρύγου. Οι συγκεκριμένοι αμπελώνες συνθέτουν ένα σκηνικό απαράμιλλης ομορφιάς, που όμως πίσω τους κρύβουν τον ανθρώπινο μόχθο αιώνων. Η διαμόρφωση  ξεχωριστών επίπεδων καλλιέργειας (πεζούλες), με το χτίσιμο των ξερολιθιών και των «φιδίσιων» μονοπατιών για τη διέλευση τόσο των ανθρώπων, όσο και των γαϊδουριών, είναι αποτέλεσμα σκληρής δουλειάς πολλών ετών. Και η δουλειά των αμπελουργών δεν σταματούσε στη συντήρηση των αναβαθμίδων… Έπρεπε να βρίσκονται διαρκώς στο αμπέλι για σκαλίσματα, ξελακκώματα και θειαφίσματα, έτσι ώστε να μην χαθεί ούτε ένα τσαμπί. Μετά τον τρύγο, ακολουθούσε η μεταφορά των σταφυλιών στις κάναβες (υπόσκαφοι αποθηκευτικοί χώροι), το πάτημα των σταφυλιών και τέλος το καθάρισμα του αμπελιού με το μάζεμα των φύλλων, που αποτελούσαν ιδανική τροφή για τα ζώα, και των κληματόβεργων, που χρησιμοποιούνταν για προσάναμμα στη φωτιά.

Συνηθίζουν να λένε πως όσο παλιώνει ένα κρασί, τόσο καλύτερο γίνεται. Και η αλήθεια είναι πως στη Σαντορίνη, η ωρίμανση που έχει επέλθει στην παραγωγή μέσα στα χρόνια, αποτυπώνεται πλέον στην ξεχωριστή γεύση που έχει το κρασί του νησιού. Ένα κρασί που «κουβαλάει» μέσα του την βαριά ιστορία του τόπου, και αποτελεί ζωντανή ένδειξη, πως οι Σαντορινιοί ήταν ανέκαθεν συνδεδεμένοι μ’ αυτό. Η μεγάλη έκρηξη του ηφαιστείου μπορεί αρχικά να έθαψε τα αμπέλια κάτω από την τέφρα, όμως αυτά αναγεννήθηκαν μέσα από τις στάχτες, άνθισαν και έκτοτε βγάζουν το πιο νόστιμο κρασί του Αιγαίου.

Πηγή: skai.gr

Διαβάστε τις Ειδήσεις σήμερα και ενημερωθείτε για τα πρόσφατα νέα.
Ακολουθήστε το Skai.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.