Προσφυγικά της Πάτρας – 73 χρόνια από το Μπλόκο των ναζί

Αιματοβαμένη περιοχή η συνοικία των Προσφυγικών της Πάτρας, από το Μπλόκο των κατοχικών δυνάμεων το 1943, πλήρωσε με τις ζωές των παλληκαριών της το μερίδιό της στον αγώνα ενάντια στους ναζιστές στην περίοδο της κατοχής.

Με τις εκδηλώσεις τιμής και μνήμης να πραγματοποιούνται κάθε χρόνο, ελάχιστος φόρος τιμής, είναι να κρατάμε άσβεστη την ιστορική μνήμη και να την περνάμε στις επόμενες γενιές.

H αποφράδα ημέρα ήταν η 4η Δεκεμβρίου του 1943 όταν 84 αγωνιστές, εκ των οποίων οι 63 είχαν συλληφθεί στο Μπλόκο των Προσφυγικών, εκτελέστηκαν στην Πάτρα στο κτήμα Μουρτζούχου.

Το Μπλόκο είχε γίνει λίγες ημέρες νωρίτερα στις 27 Οκτωβρίου 1943 και στο διάστημα που μεσολάβησε μέχρι την εκτέλεση οι συλληφθέντες – πάνω από 200, με μεγάλο μέρος τους μέλη της ΕΠΟΝ – είχαν οδηγηθεί στις φυλακές του Λυμπερόπουλου. Αρκετοί μετά από ενέργειες του ΕΑΜ καταφέρνουν  να δραπετεύσουν.

Αξίζει να σημειωθεί ότι στους συλληφθέντες ήταν και Ιταλοί αντιφασίστες, φαινόμενο συχνό, αυτό της συστράτευσής τους με την ελληνική αντίσταση, μετά τη συνθηκολόγηση της Ιταλίας. Να θυμίσουμε ότι και στο Μπλόκο της Καλογρέζας είχε εκτελεσθεί Ιταλός αντιφασίστας.

Στο πλευρό των ναζιστών και οι Έλληνες εφιάλτες, οι δοσίλογοι συνεργάτες τους, ενώ για να “δικαιολογηθεί” το Μπλόκο στήθηκε μία προβοκάτσια.

Σύμφωνα με τις γερμανικές αιτιάσεις, οι Έλληνες είχαν την ευθύνη για τη δολοφονία ενός ανηψιού ανώτατου στελέχους των ναζί, όταν αυτός είχε πάει για κυνήγι για να του πάρουν το τουφέκι. Έτσι σύμφωνα με τη “λογική” των ναζί, για αντίποινα έπρεπε να πληρώσουν με τη ζωή τους, αντίστοιχης ηλικίας νέοι.

Μερικούς μήνες μετά τη “δολοφονία” του ο Γερμανός ανηψιός ανταλλάχθηκε με Έλληνες αιχμαλώτους στις 27 Φεβρουαρίου 1944.

Προφανώς τόσο στο Μπλόκο των Προσφυγικών της Πάτρας, όσο και στο Ολοκαύτωμα των Καλαβρύτων που έγινε λίγες ημέρες μετά, η βασική αιτία δεν ήταν τα παραμύθια που εφεύρισκαν οι Γερμανοί, αλλά οργανωμένο σχέδιο για να χτυπηθεί η αντίσταση. Ο φόβος τους ήταν ότι αν επαληθεύονταν οι φήμες της εποχής για απόβαση των συμμάχων στα παράλια της Ηλείας, να μην υπάρχει η υποστήριξη εκείνη που θα τους έδινε περαιτέρω δυνατότητες εναντίον των κατοχικών δυνάμεων.

Από τη στήλη των πεσόντων της πλατείας Ελευθερίας αντιγράφουμε τα ονόματα όσων έχουν γραφτεί εκεί. Ανάμεσά τους βρίσκονται πολλά προσφυγόπουλα:
Αντώνιος Μυτιληναίος ετών 19,
Κωνσταντίνος Θεοδωράκης ετών 20,
Νίκος Θεοδωράκης ετών 19,
Ιορδάνης Κοντινάκης ετών 19,
Τάκης Σουτζόγλου ετών 18,
Μήτσος Σταματόπουλος ετών 18,
Στρατής Γεωργαλάς ετών 19,
Μιχάλης Αρμένης ετών 19,
Μήτσος Αναστασιάδης ετών 19,
Ανδρέας Γειτονόπουλος ετών 19,
Περικλής Κουτούς ετών 20,
Κώστας Μαντάς ετών 20,
Φώτης Κυρίτσης ετών 20,
Σπήλιος Ζαφειρόπουλος ετών 20,
Γιώργος Καραβανίδης ετών 21,
Ανδρέας Μαυρούλιας ετών 29,
Γιάννης Κατσιμπίρης ετών 15,
Παναγιώτης Μάντικας ετών 18,
Μαυροειδής Ξενάκης ετών 37,
Κώστας Μανιατάκης ετών 21,
Πάτροκλος Ζαφειρόπουλος ετών 33,
Γιάννης Μιχαλόπουλος ετών 31,
Ξένος Μιχαλόπουλος ετών 18,
Ανδρέας Μιχαλόπουλος ετών 19,
Αντώνης Μιχαλόπουλος ετών 14,
Λυκούργος Λαγογιάννης ετών 19,
Δημήτρης Ζαφειρόπουλος ετών 19,
Ανδρέας Παρίσης ετών 19,
Γιάννης Κοντογιαννάτος ετών 21,
Δημήτριος Κοτζαγιάννης ετών 19,
Κέκκος Γεροθανάσης,
Γιάννης Τερζής,
Σταύρος Κωνσταντής,
Γιάννης Χαβάς,
Βάγιας,
Πολυμερής,
Περικλής Κουτσούκος,
Χρήστος Μαυροειδής,
Αντώνης Αντωνόπουλος,
Χρήστος Ζαφειρόπουλος,
Γιάννης Βαλλιάνος ετών 20,
Γιώργος Συριόπουλος ετών 24,
Θεόδωρος Ζώρας ετών 28,
Σάκης Κορφιάτης ετών 26,
Δημήτριος Παλμαντούρας ετών 39,
Μέλετης Παλμαντούρας ετών 37,
Θεόδωρος Παπάς,
Ξενοφών Αβράμης,
Ντίνος Αβράμης,
Παναγιώτης Αβράμης,
Γεράσιμος Φλαμάτος ετών 19,
Κώστας Μπαλαμπάνης ετών 19,
Παναγιώτα Μαρινέλη ετών 8,
Δημήρης Κλωναράκης ετών 19,
Σωτήρης Κουτρόπουλος ετών 17,
Κώστας Παπαμακάριος

Στο συγκεκριμένο σημείο, των εκτελέσεων, που βρίσκεται απέναντι από τα γραφεία του Ανατολικού Διαμερίσματος και δίπλα στον προαύλιο χώρο του σχολικού συγκροτήματος, έχει διαμορφωθεί ένα λιτό Μνημείο, ως ελάχιστος φόρος τιμής στους ηρωικούς νεκρούς.

Στα Προσφυγικά έγιναν ακόμα τρία μπλόκα των Γερμανών, σε συνεργασία με τα Τάγματα Ασφαλείας. Στις 23 Μαρτίου 1944, στις 27 Μάρτη του 1944 και στις 14 Απρίλη 1944. Οι Γερμανοί προχωρούσαν σε συλλήψεις, ενώ οι συνεργάτες τους των Ταγμάτων Ασφαλείας έκαναν κατά τις συνήθειές τους και κλέψιμο τιμαλφών.

Έρευνα: Νάσος Μπράτσος