Ταινιοθήκη Θεσσαλονίκης: Αφιέρωμα στον Γιώργο Καρυπίδη

H Ταινιοθήκη Θεσσαλονίκης, στο πρώτο της αφιέρωμα για το 2025, αποτίει φόρο τιμής σε έναν πολυγραφότατο δημιουργό του ελληνικού κινηματογράφου. Με πλούσια παρακαταθήκη σε μικρού και μεγάλου μήκους ταινίες μυθοπλασίας, αλλά και σχεδόν 100 ντοκιμαντέρ (!) στο ενεργητικό του, ο Γιώργος Καρυπίδης (1946-2019) αποτελεί ένα από εκείνα τα σπάνια δείγματα Ελλήνων σκηνοθετών που παρακολούθησαν και κατέγραψαν με τρόπο εξονυχιστικό αλλά και συνάμα λυρικό
την ελληνική πραγματικότητα τεσσάρων δεκαετιών.

Το Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης, αναγνωρίζοντας την καλλιτεχνική και πολιτιστική αξία της κινηματογραφικής κληρονομιάς του, φιλοξενεί τέσσερις μεγάλου μήκους ταινίες του, οι οποίες θα προβληθούν για πρώτη φορά σε ψηφιοποιημένες κόπιες, καθώς και μία μικρού μήκους, στο πλαίσιο ενός διήμερου αφιερώματος, με στόχο να φέρει σε επαφή το κοινό με το πλούσιο και πολυσχιδές έργο του. Πιο συγκεκριμένα, το Σάββατο 8 και την Κυριακή 9 Φεβρουαρίου, στο αγαπημένο σινεφίλ στέκι της αίθουσας Σταύρος Τορνές (Αποθήκη 1, Λιμάνι Θεσσαλονίκης), θα προβληθούν οι ταινίες Τελευταίος σταθμός, Kreuzberg (1975, μμ), Μαγεμένοι (1995), Στη σκιά του φόβου (1988), Ουτοπία (2004) και
Επικίνδυνο παιχνίδι (1982).

Γεννημένος στην πόλη της Θεσσαλονίκης το 1946, ο Γιώργος Καρυπίδης και το ποικιλόμορφο σινεμά του συνδέθηκαν άρρηκτα με το Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης από πολύ νωρίς. Η αρχή έγινε το 1975, όταν το εξαιρετικό Τελευταίος σταθμός, Kreuzberg απέσπασε το Β΄ Βραβείο στην κατηγορία των Ταινιών Μικρού Μήκους. Το 1979, η μικρού μήκους Ο ζωγράφος Θεόφιλος τιμήθηκε με τρία βραβεία (μεταξύ των οποίων και εκείνο της Καλύτερης Ταινίας Μικρού Μήκους του Φεστιβάλ), ενώ τρία χρόνια αργότερα, το μεγάλου μήκους ντεμπούτο του με τίτλο Επικίνδυνο
παιχνίδι (1982) κέρδισε το βραβείο της Πανελλήνιας Ένωσης Κριτικών Κινηματογράφου. Το 1988, ήρθε η στιγμή του θριάμβου, καθώς η ταινία Στη σκιά του φόβου απέσπασε 7 βραβεία –μεταξύ των οποίων και εκείνα της Καλύτερης Ταινίας και Καλύτερης Σκηνοθεσίας– και επιλέχθηκε ως η επίσημη υποβολή της Ελλάδας για το Όσκαρ Καλύτερης Ξενόγλωσσης Ταινίας στα 61α Βραβεία Όσκαρ.

Εξίσου αξιόλογη, αλλά και συγκλονιστικά παραγωγική, υπήρξε η δραστηριότητα του Γιώργου Καρυπίδη στο είδος του ντοκιμαντέρ. Αρχικά, εργάστηκε σκηνοθέτης στον δημόσιο ραδιοτηλεοπτικό σταθμό του Βερολίνου (SFB), ενώ στη συνέχεια σκηνοθέτησε μια πληθώρα ντοκιμαντέρ για την ελληνική τηλεόραση, και ειδικότερα για τις θρυλικές εκπομπές Μονόγραμμα και Παρασκήνιο της ΕΡΤ. Πνεύμα πολυδιάστατο και πλουραλιστικό, ο Γιώργος Καρυπίδης κινήθηκε και πέρα από τα
όρια του σινεμά. Ένας μεγάλος αριθμός από άρθρα και διηγήματά του έχουν δημοσιευτεί σε περιοδικά και εφημερίδες, ενώ στο συγγραφικό ενεργητικό του συγκαταλέγονται τα βιβλία: Ανατολικά της Ζανζιβάρης, Η διάλεκτος του σκορπιού και Πρωταθλητής καταδύσεων. Σε ολόκληρο το έργο του Γιώργου Καρυπίδη δεσπόζουν οι έννοιες της φυγής και της περιπλάνησης, μέσα από φασματικούς χαρακτήρες και ρευστές ιστορίες που ξεγλιστρούν από την πραγματικότητα και την καθημερινότητα.

Ο Γιώργος Καρυπίδης μάς έγνεψε αντίο τον Ιανουάριο του 2019, σε ηλικία 73 ετών, και στο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης εκείνης της χρονιάς ο Αχιλλέας Κυριακίδης τού απηύθυνε έναν ιδιαίτερα συγκινητικό αποχαιρετισμό: «Ο Γιώργος Καρυπίδης ξεχώρισε όχι μόνο για το έργο του, αλλά και για την ακέραιη και ιδιαίτερη προσωπικότητά του. Όσοι τον γνώρισαν από κοντά μιλούν για έναν άνθρωπο η στάση ζωής του οποίου ήταν απολύτως σύμφωνη με τα πιστεύω του.
Ασυμβίβαστος και οραματιστής, με το ιδεώδες μιας δίκαιης κοινωνίας. Υπήρξε σε όλη τη διάρκεια της ζωής του σεμνός, σοβαρός και βαθιά ευγενής, με μια απέραντη τρυφερότητα για τον άνθρωπο, αλλά κυρίως για τους αδικημένους του πλανήτη».

Πρόγραμμα προβολών:

Σάββατο 08/02
19:00 Τελευταίος σταθμός, Kreuzberg (22’) & Μαγεμένοι (79’)
21:00 Στη σκιά του φόβου (92’)
Κυριακή 09/02
19:00 Ουτοπία (84’)
21:00 Επικίνδυνο παιχνίδι (105’)

Γενική είσοδος: 5€

Οι ταινίες του αφιερώματος:

Τελευταίος σταθμός, Kreuzberg
(Ελλάδα, 1975)

Σκηνοθεσία: Γιώργος Καρυπίδης Σενάριο: Γιώργος Καρυπίδης Γλώσσα: Ελληνικά. Ασπρόμαυρη,
22΄

Στη συνοικία Κρόιτσμπεργκ του Δυτικού Βερολίνου ζουν ξένοι εργάτες, Έλληνες και Τούρκοι, που αγωνίζονται για ένα καλύτερο μέλλον, ενώ παράλληλα προσπαθούν να διατηρήσουν την εθνική
τους ταυτότητα. Η ζωή, τα προβλήματα και η συλλογική πολιτική δράση των μεταναστών στη
Γερμανία γίνεται αντικείμενο διερεύνησης στο σπουδαίο κοινωνικό ντοκιμαντέρ του Γιώργου
Καρυπίδη, ο οποίος για ένα διάστημα είχε κι ο ίδιος ζήσει και εργαστεί ως σκηνοθέτης στο Βερολίνο
για τη δημόσια τηλεόραση SFB. Μακριά από οποιαδήποτε απόπειρα αφηγηματικής και συναισθηματικής ευκολίας, ο Καρυπίδης συλλαμβάνει θραύματα και απόηχους από τη συλλογική αγωνία ολόκληρων γενεών που βρέθηκαν ξεριζωμένες.

Αίθουσα ΣΤΑΥΡΟΣ ΤΟΡΝΕΣ: Σάββατο 08/02 – 19:00

Μαγεμένοι
(Ελλάδα, 1995)

Σκηνοθεσία: Γιώργος Καρυπίδης. Σενάριο: Γιώργος Καρυπίδης. Πρωταγωνιστούν: Αρτώ
Απαρτιάν, Μάνος Βακούσης, Λάκης Κάραλης, Εύη Καραμπάτσου, Τάνια Παλιολόγου, Όλγα
Τουρνάκη Γλώσσα: Ελληνικά. Έγχρωμη, 79΄
Ένας χήρος αρχιτέκτονας αφηγείται στον ιατροδικαστή πώς πέθανε η κόρη του στο απομονωμένο
χωριό τους, όπου ζούσαν μαζί με την οικονόμο του σπιτιού και την κόρη της. Μέσα από
δεισιδαιμονίες και προκαταλήψεις που απηχούν μια όψη της ελληνικής πραγματικότητας, το μόνο
πραγματικό και χειροπιαστό γεγονός δεν είναι άλλο από τον θάνατο της κοπέλας

Αίθουσα ΣΤΑΥΡΟΣ ΤΟΡΝΕΣ: Σάββατο 08/02 – 19:00

Στη σκιά του φόβου
(Ελλάδα, 1988)

Σκηνοθεσία: Γιώργος Καρυπίδης. Σενάριο: Γιώργος Καρυπίδης. Πρωταγωνιστούν: Γιώργος
Κώνστας, Εύα Σέχα, Αντώνης Κατσάρης, Μάκης Αρβανιτάκης, Τάσος Γουδέλης, Μαρία
Κανελλοπούλου Γλώσσα: Ελληνικά. Έγχρωμη, 92΄

Ενας μουσικός κατηγορείται άδικα για παραχάραξη, γεγονός που πυροδοτεί μέσα του μια σειρά
από υποδόριες ενοχές, οι οποίες πηγάζουν από την άνυδρη ζωή του. Κυνηγημένος κυρίως από τον
εαυτό του, προσπαθεί να βρει μια νέα ταυτότητα και να ορίσει εκ νέου τον εαυτό του σε μια
άγνωστη χώρα. Ένα υπαρξιακό δράμα με μορφή ονειρικού θρίλερ, που εντυπωσιάζει με την
καφκική ατμόσφαιρα, την υποβλητική μουσική και φωτογραφία, αλλά και την ερμηνεία του Γιώργου
Κώνστα.

Αίθουσα ΣΤΑΥΡΟΣ ΤΟΡΝΕΣ: Σάββατο 08/02 – 21:00

Ουτοπία
(Ελλάδα, 2004)

Σκηνοθεσία: Γιώργος Καρυπίδης. Σενάριο: Γιώργος Καρυπίδης, Στάθης Βαλούκος.
Πρωταγωνιστούν: Τάκης Σπυριδάκης, Νίκη Παλληκαράκη, Θεμιστοκλής Πάνου, Γιάννης
Νταλιάνης, Αρτό Απαρτιάν, Μαρία Κατσανδρή. Γλώσσα: Ελληνικά. Έγχρωμη, 84΄

Σε ένα απροσδιόριστα κοντινό και δυστοπικό μέλλον όπου οι άνθρωποι έχουν χάσει την ικανότητά
τους να ονειρεύονται, ο Έκτωρ, σκηνοθέτης δελτίου ειδήσεων σε τηλεοπτικό κανάλι, και η Άννα,
σύζυγος στελέχου πολυεθνικής φαρμακοβιομηχανίας, αρχίζουν να ονειρεύονται ο ένας τον άλλον.
Όταν τελικά συναντώνται, προσπαθούν από κοινού να αποκωδικοποιήσουν τη σημασία των
ονείρων τους, καταλήγοντας σε οδυνηρές αποκαλύψεις.

Αίθουσα ΣΤΑΥΡΟΣ ΤΟΡΝΕΣ: Κυριακή 09/02 – 19:00

Επικίνδυνο παιχνίδι (Αναμέτρηση)
(Ελλάδα, 1982)

Σκηνοθεσία: Γιώργος Καρυπίδης. Σενάριο: Γιώργος Καρυπίδης. Πρωταγωνιστούν: Ζωή
Λάσκαρη, Άρης Ρέτσος, Σπύρος Φωκάς, Στέφανος Στρατηγός, Μαρίκα Νέζερ, Γιώργος Σαμπάνης,
Ντίνα Κώνστα, Γιώργος Σταυρακάκης. Γλώσσα: Ελληνικά. Έγχρωμη, 105΄

Ο Κώστας, ένας μοναχικός υπάλληλος, πηγαίνει διακοπές στη Μυτιλήνη με μόνες αποσκευές μια
κάμερα Super 8 και τα βιβλία του. Εκεί θα γνωρίσει την Άννα, τη σύζυγο του επιχειρηματία Πέτρου
Παρίση, την οποία και θα ερωτευτεί. Οι δυο τους θα περάσουν ορισμένες ανέμελες ημέρες, όμως η
επιστροφή του συζύγου από την Αθήνα θα έχει ως αποτέλεσμα οι συναντήσεις τους να γίνουν πολύ
αραιές. Ένα πρωινό, η Άννα θα βρεθεί πνιγμένη και Κώστας προσάγεται στο τμήμα, αφήνεται όμως
ελεύθερος καθώς η αστυνομία αποδίδει το θάνατο σε ατύχημα. Επιστρέφοντας στην Αθήνα, η
μορφή της Άννας τον βασανίζει, μιας και είναι συνεχώς παρούσα μέσα από τις ταινίες που γύρισε
με την κάμερά του. Όταν πληροφορείται ότι ο Παρίσης αντιμετωπίζει οικονομικά προβλήματα,
προμηθεύεται ένα όπλο και ξαναγυρίζει στο νησί, ξεκινώντας τη δική του έρευνα για να αποδείξει
ότι ο Παρίσης είναι ο δολοφόνος της Άννας.

Αίθουσα ΣΤΑΥΡΟΣ ΤΟΡΝΕΣ: Κυριακή 09/02 – 21:00