“Το νησί των 100 πόλεων” 

Η «Εκατόμπολις Κρήτη», του Ομήρου μόνο ως συμβολική μπορεί να εκληφθεί αφού η αρχαιολογική έρευνα μιλά για 166 πόλεις και ο χρόνος μένει να αποκαλύψει ακόμη περισσότερες.

Ο δημοσιογράφος της ΕΡΤ Γιώργος Παπαδάκης κουβαλώντας ένα τεράστιο ιστορικό φορτίο ξεναγεί το κοινό σε μια έκθεση, στην οποία μια επίσκεψη δεν είναι αρκετή.  

Ο τίτλος «Εκατόμπολις» είναι μικρός για να συμπεριλάβει τον πλούτο των εκθεμάτων και την ιστορία που αφηγείται καθένα από αυτά στην έκθεση του Αρχαιολογικού Μουσείου και της Εφορείας Αρχαιοτήτων Ηρακλείου, και είναι το ελάχιστο από όσα διασώθηκαν από αρχαιολόγους άρπαγες.

Η Ειρήνη Γαλλή, επιμελήτρια της εκθέσεως, εξηγεί ότι όλες οι πράξεις υφαρπαγής αρχαιολογικών θησαυρών από εκείνους που διενεργούσαν ανασκαφές πρέπει να αντιμετωπιστούν μέσα από το πρίσμα της εποχής όταν δεν υπήρχαν νόμοι προστασίας των αρχαιοτήτων.  

Φαίνεται ότι στην Κρήτη αναπτύχθηκαν πρώιμα οι πολιτειακές δομές και οι θεσμοί που συνέβαλαν στη διαμόρφωση της αρχαίας ελληνικής πολιτικής ταυτότητας.

Μια πανοπλία η οποία βρέθηκε πλήρης, συμβολίζει την τεράστια αλλαγή που συντελέστηκε στην Κρήτη κατά την αρχαϊκή εποχή, με την δημιουργία των πολιτών- οπλιτών. Αυτός που την φορούσε έφερε το όνομα «Κάρανος», δηλαδή ήταν ο επικεφαλής του σώματος, είς εκ των μελών της Κρητικής ελίτ. Άλλωστε στην Κρήτη το αριστοκρατικό πολίτευμα, δηλαδή των Αρίστων, ήταν αυτό που κυριάρχησε σε όλη την διάρκεια της ιστορίας της, έως την ρωμαϊκή κατάκτηση. Η περικεφαλαία είναι προϊόν υψηλής μεταλλοτεχνίας, η οποία επηρέασε όλη την ελληνική τέχνη και τα κρητικά αντικείμενα έφταναν στις ελληνικές πόλεις, ενώ βρέθηκαν σε ιερά όπως η Ολυμπία και οι Δελφοί.

Επάνω στο κράνος του πολεμιστή απεικονίζεται ο Πήγασος, ο οποίος με σύγχρονους όρους θα χαρακτηριζόταν ένα υβριδικό πλάσμα, αφού είναι παιδί του Ποσειδώνα και της Μέδουσας που γεννήθηκε από το κεφάλι της μητέρας του. «Όταν ο Περσεύς της έκοψε το κεφάλι [της Γοργόνας Μέδουσας] ξεπήδησε ο μέγας Χρυσάωρ και ο Πήγασος ο ίππος».[1] Ο Πήγασος επέτρεψε στον Κορίνθιο ήρωα Βελλεροφόντη να τον καβαλήσει και να νικήσει την Χίμαιρα. Η μνήμη του επάνω στο λευκό άλογο να σκοτώνει το τέρας έμεινε ζωντανή στον πληθυσμό και περίπου 1000 χρόνια αργότερα χρησιμοποιήθηκε σε απεικονίσεις της νέας θρησκείας ως άγιος.   Η «Εκατόμπολις» φωτίζει την συναρπαστική ιστορία της ίδρυσης και ανάπτυξης των πόλεων στην Κρήτη κατά την Αρχαϊκή περίοδο μεταξύ του 7^ου και 5^ου αιώνα π.Χ., οι οποίες αναδείχθηκαν ως κέντρα πολιτισμού και δύναμης, περίπου 500 χρόνια μετά το τέλος του μινωικού κόσμου.

[1] ^{Ησίοδος, Θεογονία [274 286], «τῆς δ᾽ ὅτε δὴ Περσεὺς κεφαλὴν ἀπεδειροτόμησεν, ἔκθορε Χρυσαωρ τε μέγας καὶ Πήγασος ἵππος».}