Το M23 προελαύνει προς την ανατολική ΛΔ Κονγκό – Μεγάλη ανησυχία από ΟΗΕ

Η ένοπλη αντικυβερνητική οργάνωση M23, η οποία κυρίευσε μαζί με τον στρατό της Ρουάντας τη μεγάλη πόλη Γκόμα, στην ανατολική ΛΔ Κονγκό, και διαμηνύει πως θέλει να συνεχίσει την «πορεία» ως την Κινσάσα, συνέχιζε χθες Πέμπτη να προωθείται προς ανατολική κατεύθυνση, με τον ΟΗΕ να τονίζει πως είναι «πολύ ανήσυχος».

Η Γκόμα, η πρωτεύουσα της επαρχίας Βόρειου Κίβου, ανάμεσα στη λίμνη Κίβου και τα σύνορα με τη Ρουάντα, έπεσε τις τελευταίες ημέρες, έπειτα από αστραπιαία προέλαση, μόλις μερικών εβδομάδων, που εξαπολύθηκε έπειτα από την αποτυχία στα μέσα του Δεκεμβρίου της μεσολάβησης της Ανγκόλας για να διευθετηθεί η κρίση ανάμεσα στη ΛΔ Κονγκό και τη Ρουάντα.

Προχθές Τετάρτη και χθες Πέμπτη, στοιχεία του M23 και του στρατού της Ρουάντας συνέχισαν να προελαύνουν στη γειτονική επαρχία του Νότιου Κίβου, προς την πόλη Νιαμπίμπουε, όπου βρίσκονται μεταλλεία, περίπου εκατό χιλιόμετρα από την Μπουκάβου, σύμφωνα με πηγές του Γαλλικού Πρακτορείου στην περιοχή και σε ανθρωπιστικές οργανώσεις.

Μετά την Γκόμα, η Μπουκάβου, η πρωτεύουσα της Νότιου Κίβου, μπορεί να απειληθεί με τη σειρά της.

«Είμαστε πολύ ανήσυχοι όσον αφορά την κατάσταση στο Νότιου Κίβου, που παραμένει πολύ ευμετάβλητη», καθώς υπάρχουν «αξιόπιστες πληροφορίες για ταχεία προέλαση του M23 προς την πόλη Μπουκάβου», δήλωσε χθες βράδυ ο Στεφάν Ντουζαρίκ, ο εκπρόσωπος του Γενικού Γραμματέα του ΟΗΕ.

Παρότι παραδέχθηκε την «άνευ προηγουμένου» επιδείνωση της κατάστασης στο ανατολικό τμήμα της χώρας, ο πρόεδρος της ΛΔ Κονγκό Φέλιξ Τσισεκέντι κάθε άλλο παρά φάνηκε διατεθειμένος να αποδεχτεί την ήττα, τονίζοντας κατά τη διάρκεια τηλεοπτικού του διαγγέλματος προχθές Τετάρτη πως βρίσκεται σε εξέλιξη «σθεναρή» αντίδραση του στρατού.

«Ήρθαμε στην Γκόμα για να μείνουμε», διεμήνυσε χθες ο Κορνέιγ Νανγκά, επικεφαλής πολιτικοστρατιωτικής πλατφόρμας μέρος της οποίας είναι το M23, κατά τη διάρκεια συνέντευξης Τύπου στην πόλη. Και «θα συνεχίσουμε την απελευθερωτική πορεία μέχρι την Κινσάσα», διεμήνυσε.

Καθώς οι μάχες είχαν σταματήσει σχεδόν τελείως στην Γκόμα, η πόλη μετρούσε τις πληγές της, από τους δρόμους που γέμισαν τρύπες από τα ολμοβόλα ως τα καταστήματα που λεηλατήθηκαν.

Η ανθρωπιστική κατάσταση παραμένει κρίσιμη. Βασικές υπηρεσίες —η ηλεκτροδότηση, η ύδρευση, η πρόσβαση στο διαδίκτυο— συνεχίζουν να είναι κομμένες.

«Δεν υπάρχει τίποτα να φάμε, όλα λεηλατήθηκαν», είπε με ανησυχία ο Μπόσκο, κάτοικος που αρνήθηκε να δώσει το επώνυμό του. «Χρειαζόμαστε βοήθεια άμεσα».

Οι εχθροπραξίες είχαν αποτέλεσμα να σκοτωθούν τουλάχιστον εκατό άνθρωποι και να τραυματιστούν άλλοι περίπου χίλιοι, σύμφωνα με πληροφορίες από τα νοσοκομεία. Χειροτέρεψε επίσης τη χρόνια ανθρωπιστική κρίση στην περιοχή όπου, σύμφωνα με τον ΟΗΕ, πάνω από μισό εκατομμύριο άνθρωποι αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν τις εστίες τους από την αρχή αυτού του μήνα.

Η κεραυνοβόλα προέλαση στην Γκόμα, πόλη με ένα εκατομμύριο και πλέον κατοίκους και σχεδόν άλλους τόσους εκτοπισμένους, προκάλεσε πολλές εκκλήσεις από τη διεθνή κοινότητα να σταματήσουν οι μάχες. Ο ΟΗΕ, οι ΗΠΑ, η ΕΕ, η Κίνα, η Ανγκόλα, ζήτησαν από τη Ρουάντα να αποσύρει τα στρατεύματά της. Ο πάπας είπε πως προσέχεται «για την αποκατάσταση της ειρήνης και της ασφάλειας».

Το Βέλγιο ζήτησε χθες από την Ευρωπαϊκή Ένωση να εξετάσει το ενδεχόμενο να προχωρήσει στην επιβολή κυρώσεων στη Ρουάντα. Η Βρετανία απείλησε να «επανεξετάσει όλη τη βρετανική βοήθεια που παρέχεται» στη Ρουάντα.

Προχθές Τετάρτη ο πρόεδρος Τσισεκέντι, επικρίνοντας τη «σιωπή» και την «απραξία» της διεθνούς κοινότητας μπροστά στη «βαρβαρότητα του καθεστώτος στο Κιγκάλι», προειδοποίησε εναντίον του κινδύνου «κλιμάκωσης με απρόβλεπτες συνέπειες» στην περιοχή των Μεγάλων Λιμνών.

Χθες συναντήθηκε με τον επικεφαλής της γαλλικής διπλωματίας Ζαν-Νοέλ Μπαρό, που έκανε επίσκεψη στην Κινσάσα. Ο δεύτερος ταξίδεψε κατόπιν στο Κιγκάλι, όπου αναμένεται να συναντηθεί σήμερα με τον πρόεδρο Πολ Καγκάμι και να απαιτήσει «την απόσυρση των στρατευμάτων της Ρουάντας» από την ανατολική ΛΔ Κονγκό, σύμφωνα με τις υπηρεσίες του.

Μέχρι τώρα, οι διπλωματικές πρωτοβουλίες για την επίλυση της σύγκρουσης που κρατάει τρία χρόνια δεν έφεραν απολύτως κανένα αποτέλεσμα.

Η Κοινότητα Ανάπτυξης της Μεσημβρινής Αφρικής (ΚΑΜΑ), που έχει αναπτύξει στρατεύματα στην περιοχή, ανακοίνωσε πως συγκαλεί έκτακτη σύνοδο για σήμερα στη Χαράρε, την πρωτεύουσα της Ζιμπάμπουε. Σύμφωνα με το νοτιοαφρικανικό μέσο ενημέρωσης Daily Maverick, ενδέχεται να ανακοινώσει πως αποσύρει τη δύναμη που είχε αναπτύξει στη ΛΔ Κονγκό στα τέλη του 2023.

Στη δύναμη αυτή (SAMIDRC) είναι ενταγμένοι ιδίως 2.900 στρατιώτες από τη Νότια Αφρική, καθώς και στοιχεία του στρατού του Μαλάουι και της Τανζανίας. Η Πρετόρια εξάλλου έχει αναπτύξει δυνάμεις στο πλαίσιο της άλλης ειρηνευτικής δύναμης που είναι ανεπτυγμένη στη χώρα για να υποστηρίξει την Κινσάσα, αυτήν του ΟΗΕ (MONUSCO).

Και οι δυο δυνάμεις πλήρωσαν βαρύ τίμημα κατά τις μάχες της τελευταίας εβδομάδας: 17 μέλη τους, ανάμεσά τους 13 στρατιωτικοί της Νότιας Αφρικής, έχασαν τη ζωή τους.

Ο πρόεδρος της Ρουάντας Καγκάμι ανέβασε κατακόρυφα την πίεση χθες στη SAMIDRC, κρίνοντας πως «δεν είναι δύναμη διατήρησης της ειρήνης» και «δεν έχει θέση σε αυτή την κατάσταση». Διεμήνυσε μάλιστα πως δεν φοβάται το ενδεχόμενο «αναμέτρησης» με τη Νότια Αφρική.

Ένοπλες συγκρούσεις και εξεγέρσεις συνταράσσουν την ανατολική ΛΔ Κονγκό για πάνω από 30 χρόνια, με την εμπλοκή διαφόρων ενόπλων οργανώσεων. Η κατάσταση χειροτέρεψε μετά τη γενοκτονία του 1994 στη Ρουάντα.

Η κυβέρνηση στην Κινσάσα κατηγορεί το Κιγκάλι πως έχει βαλθεί να λεηλατήσει τον μεγάλο φυσικό πλούτο του ανατολικού τμήματος της, ιδίως το ταντάλιο, που χρησιμοποιείται στην κατασκευή μπαταριών και ηλεκτρονικών, τον χρυσό και τα διαμάντια.

Η Ρουάντα το αρνείται και λέει πως θέλει να εξαλείψει ένοπλες οργανώσεις που απειλούν κατ’ αυτήν μόνιμα την ασφάλειά τους, ειδικά τις Δημοκρατικές Δυνάμεις Απελευθέρωσης της Ρουάντας (FDLR), που ίδρυσαν άλλοτε αξιωματούχοι που ανήκουν στη φυλή Χούτου και φέρονται να ενεπλάκησαν στη γενοκτονία των Τούτσι στη Ρουάντα.