Τρεις τρόποι που οι χριστουγεννιάτικες γιορτές καταστρέφουν περιβαλλοντικά τον πλανήτη

Ακόμη κι αν όλα κυλήσουν ρόδινα σε προσωπικό επίπεδο κατά τη διάρκεια των γιορτών τα Χριστούγεννα, υπάρχουν λόγοι να σου μειώσουν τη διάθεση, ιδιαίτερα αν αναλογιστείτε τους τρόπους με τους οποίους αυτή η γιορτή καταναλωτισμού καταστρέφει περιβαλλοντικά τον πλανήτη.

Το απόλυτο έμβλημα των Χριστουγέννων, το χριστουγεννιάτικο δέντρο, δεν εξαιρείται από τον κατάλογο.

Κατά μέσο όρο, ένα φυσικό χριστουγεννιάτικο δέντρο εκπέμπει 16 κιλά ισοδύναμο διοξειδίου του άνθρακα (CO2), εάν πεταχτεί στα σκουπίδια μετά τη χρήση, που πέφτει σε περίπου 3,5 κιλά αν το επεξεργαστείτε σε θρυμματισμένο ξύλο ή το κάψετε ως καυσόξυλο.

Αν τώρα προβληματιστείτε και αποφασίσετε να το προσπεράσετε και να πάρετε ένα πλαστικό, ίσως πρέπει να το ξανασκεφτείτε. Τα τεχνητά δέντρα έχουν πολύ μεγαλύτερα αποτυπώματα άνθρακα, εκπέμποντας κατά μέσο όρο 40 κιλά ισοδυνάμου CO2, γιατί ως γνωστόν το πλαστικό είναι κατασκευασμένο από ορυκτά καύσιμα.

Μετά υπάρχει και το θέμα των φυτοφαρμάκων. Τα φυσικά χριστουγεννιάτικα δέντρα καλλιεργούνται για να αναπτύσσονται γρήγορα, συχνά σε φυτείες μονοκαλλιέργειας, που δεν αποτελούν και καταφύγια βιοποικιλότητας. Για την προστασία αυτών των καλλιεργειών από παράσιτα και ασθένειες, τα δέντρα ραντίζονται με πλήθος φυτοφαρμάκων, συμπεριλαμβανομένης της αμφιλεγόμενης γλυφοσάτης.

Αν προχωρήσετε κάτω από τα δέντρο, τα πράγματα είναι ακόμη χειρότερα. Σύμφωνα με έκθεση της Toy Industries of Europe (TIE) που κυκλοφόρησε νωρίτερα αυτό το έτος, περίπου το 80% από τα περισσότερα από 100 παιχνίδια δέκα διαδικτυακών αγορών που δοκιμάστηκαν δεν πληρούσαν τα πρότυπα της ΕΕ που ορίζονται για την ασφάλεια των παιχνιδιών.

Ορισμένα από αυτά περιείχαν μέχρι και πάνω από 13 φορές το νόμιμο όριο βορίου, μια χημική ουσία που συνδέεται με προβλήματα αναπαραγωγής.

Η TIE καταγγέλλει τα κενά στο καθεστώς τήρησης των κανόνων ασφαλείας των παιχνιδιών που κυκλοφορούν στην ΕΕ. Ενώ η Ένωση έχει τους αυστηρότερους κανόνες για την ασφάλεια των παιχνιδιών στον κόσμο, λένε οι Ευρωπαίοι παιχνιδοπαραγωγοί, αυτοί δεν εφαρμόζονται σε πωλητές εκτός ΕΕ, ιδιαίτερα όταν η πώληση διευκολύνεται μέσω μιας διαδικτυακής αγοράς.

Αυτό δεν ήταν εγγενώς κακό, λέει η Κάθριν βαν Ρηθ, γενική διευθύντρια του TIE, αφού και πολλά μέλη της συνομοσπονδίας όπως LEGO, The Walt Disney Company και Barbie Mattel, πωλούν επίσης τα προϊόντα τους μέσω διαδικτυακών πλατφορμών, όμως «η διαφορά είναι ότι στη μία περίπτωση αγοράζετε από μια μάρκα που γνωρίζετε ότι δίνει προτεραιότητα στην ασφάλεια, ενώ πολλά παιχνίδια που πωλούνται σε διαδικτυακές αγορές προέρχονται από τρίτους πωλητές, συχνά όχι από την ΕΕ, οι οποίοι δεν νοιάζονται πραγματικά για την ασφάλεια», τονίζει η βαν Ρηθ.

Τα δεδομένα υποστηρίζουν αυτήν την άποψη. Σύμφωνα με τη Eurostat, το 2023 η ΕΕ ήταν ξεκάθαρα εισαγωγέας παιχνιδιών από τον υπόλοιπο κόσμο, με το 80% να προέρχεται από την Κίνα. Σχεδόν όλες οι ειδοποιήσεις για χημικά που εντοπίστηκαν σε παιχνίδια που εισήχθησαν στην Ευρώπη αφορούσαν ακριβώς την Κίνα.

Από το κάδρο δεν μπορούν να λείπουν και όλα τα κοινά χαρακτηριστικά της εορταστικής περιόδου, όπως τα δώρα, τα ταξίδια και τα εξωφρενικά βαριά γεύματα με κρέας.

Ξεκινώντας από τα απορρίμματα συσκευασίας, μιλάμε για εκατοντάδες χιλιάδες μέτρα χαρτιού περιτυλίγματος. Σύμφωνα με την περιβαλλοντική μη κερδοσκοπική οργάνωση Repak, η Ιρλανδία παρήγαγε περίπου 97.000 τόνους απορριμμάτων συσκευασίας τα Χριστούγεννα το 2022 .

Για τη σπατάλη φαγητού, μια μελέτη που διεξήχθη από τη γαλλική υπηρεσία οικολογικής μετάβασης ADEME το 2022 αναδεικνύει ότι το 83 τοις εκατό των γευμάτων που ετοιμάζονται κατά τη διάρκεια των εορτών παρασκευάζονται σε υπερβολικές ποσότητες.

Η κατανάλωση κρέατος, ειδικότερα, αυξάνεται στα ύψη τα Χριστούγεννα. Και αυτό έχει σοβαρές περιβαλλοντικές επιπτώσεις. Σύμφωνα με τον Διεθνή Οργανισμό Ενέργειας,  η γεωργία συμβάλλει στο 40% των παγκόσμιων εκπομπών μεθανίου – ένα από τα πιο ισχυρά αέρια του θερμοκηπίου -, χάρη σε μεγάλο βαθμό στο μεθάνιο που εκπέμπουν οι αγελάδες και τα πρόβατα. Συνολικά, το ζωικό κεφάλαιο ευθύνεται για λίγο λιγότερο από το 15% των συνολικών παγκόσμιων εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου, σύμφωνα με τα Ηνωμένα Έθνη — περίπου το ίδιο με την παραγωγή χάλυβα και τσιμέντου μαζί.

Η διατροφή των ζώων απαιτεί επίσης τεράστιες εκτάσεις γης που πρέπει να καθαριστούν για την καλλιέργεια της σόγιας, του καλαμποκιού και άλλων σιτηρών που παχαίνουν τη χριστουγεννιάτικη γαλοπούλα σας ή το εορταστικό φιλέτο του βοδινού κρέατος. Εν τω μεταξύ, η βοσκή βοοειδών και προβάτων που τρέφονται με χόρτο προκαλεί επίσης συχνά κοπή δασών ή αποξήρανση υγροτόπων. Όλα αυτά έχουν διπλό περιβαλλοντικό αντίκτυπο: καταστρέφουν τη βιοποικιλότητα και εξαλείφουν ζωτικής σημασίας αποθέματα άνθρακα, συμβάλλοντας στην κλιματική αλλαγή και την καταστροφή της φύσης.

Όμως, το χειρότερο από περιβαλλοντική άποψη είναι τα ταξίδια, αφού κατά την εορταστική περίοδο σημειώνεται κατακόρυφη άνοδος των αεροπορικών ταξιδιών, αλλά και των υπόλοιπων.   

Σύμφωνα με τον Διεθνή Οργανισμό Πολιτικής Αεροπορίας (ICAO) , ένα ταξίδι μετ’ επιστροφής από το Λονδίνο στη Νέα Υόρκη εκπέμπει πάνω από μισό μετρικό τόνο διοξειδίου του άνθρακα ανά επιβάτη. Ο μέσος άνθρωπος στην Ευρώπη εκπέμπει λίγο περισσότερους από επτά μετρικούς τόνους CO2 ετησίως. Με άλλα λόγια, σε δύο πτήσεις έχετε εκπέμψει σχεδόν το ένα δέκατο των εκπομπών που κάνει ο μέσος Ευρωπαίος για έναν ολόκληρο χρόνο.

Για μια πτήση μετ’ επιστροφής μεταξύ των Βρυξελλών και του Βερολίνου, ο αριθμός είναι λίγο λιγότερο από 180 κιλά C02, σύμφωνα με τον ICAO. Η Eurostar υπερηφανεύεται ότι ένα ταξίδι με τρένο μεταξύ Βρυξελλών και Λονδίνου εκπέμπει 2,9 κιλά CO2 ανά επιβάτη, ενώ ένα αεροπλάνο εκπέμπει 23 φορές περισσότερο, δηλαδή 68,1 κιλά, για την ίδια διαδρομή.

Όμως φυσικά ένα ποτήρι ζεστό κόκκινο κρασί μπορεί να βοηθήσει να ξεχαστούν όλες αυτές οι ανησυχίες. Καλές γιορτές!

Πηγή: Politico