Χαλκίδα: Τα «τρελά νερά» της – Πώς εξηγείται το φαινόμενο της Παλίρροιας του Ευρίπου;

Του Νικόλα Μπάρδη

Η πόλη της Χαλκίδας είναι η πρωτεύουσα και το κεντρικό λιμάνι της Περιφερειακής Ενότητας Εύβοιας, και αριθμεί 64.490 μόνιμους κατοίκους. Η σημερινή πόλη βρίσκεται 80 χλμ. από την Αθήνα και είναι χτισμένη στις δύο πλευρές του Πορθμού του Ευρίπου. Το ένα μέρος της καταλαμβάνει τμήμα της νήσου Ευβοίας, και το άλλο έχει χτιστεί απέναντι στη Στερεά Ελλάδα. Στην ηπειρωτική πλευρά της, στον λόφο της συνοικίας Κανήθου, βρίσκεται το Οθωμανικό Κάστρο του Καράμπαμπα, το οποίο μαζί με τη Γέφυρα του Ευρίπου και το μοναδικό φαινόμενο αλλαγής της κατεύθυνσης των υδάτων, αποτελούν μερικά από τα σημαντικότερα γνωρίσματά της.

Ο Πορθμός του Ευρίπου είναι μία στενή λωρίδα θάλασσας ανάμεσα στην Εύβοια και τη Στερεά Ελλάδα. Στην πραγματικότητα πρόκειται για έναν μεγάλου μήκους πορθμό πλάτους 39 μέτρων, μήκους 40 και βάθους 8,5 μέτρων που συνδέει τον Βόρειο με τον Νότιο Ευβοϊκό Κόλπο. Ο Ευβοϊκός κόλπος από το σημείο του πορθμού του Ευρίπου, όπου και βρίσκεται η παλαιά γέφυρα της Χαλκίδας, χωρίζεται στον Βόρειο και στο Νότιο Ευβοϊκό Κόλπο, που χαρακτηρίζονται και ως «αμφίπυγοι όρμοι».

Η Παλίρροια του Ευρίπου είναι ένα μοναδικό φαινόμενο που οφείλεται στις παλιρροϊκές δυνάμεις και παρατηρείται μόνο στον πορθμό του Ευρίπου. Σε αυτό το σημείο τα ύδατα του διαύλου κινούνται συνεχώς, ενώ συγχρόνως αλλάζουν και φορά κίνησης, κατευθυνόμενα άλλοτε προς τον Βόρειο και άλλοτε προς το Νότιο Ευβοϊκό. Η συστηματική παρακολούθηση του εν λόγω ρεύματος έδειξε ότι ενώ στις 22-23 ημέρες παρουσιάζει μια κανονικότητα αλλαγής φοράς ανά 6 ώρες περίπου, όπως ακριβώς η παλίρροια, στις υπόλοιπες 6-7 ημέρες του μήνα το ρεύμα γίνεται τόσο ακανόνιστο, που μπορεί να αλλάξει φορά ακόμη και 14 φορές μέσα στο ίδιο 24ωρο.

Έτσι, διαπιστώθηκε ότι το κανονικό ρεύμα αντιστοιχεί στις συζυγίες, δηλαδή 11-12 ημέρες περί τη νέα σελήνη και άλλες τόσες κατά την πανσέληνο, ενώ το ακανόνιστο ρεύμα παρατηρείται κατά τους τετραγωνισμούς. Η μέση διάρκεια του βόρειου ρεύματος υπερέχει της διάρκειας του νότιου ρεύματος κατά 27,1 λεπτά. Η παλίρροια που παρατηρείται στο Ευβοϊκό κόλπο δεν προέρχεται μόνο από την τοπική παλίρροια του Αιγαίου Πελάγους, αλλά και από την παλίρροια της ανατολικής λεκάνης της Μεσογείου.

Η εξήγηση του συγκεκριμένου φαινομένου του ρεύματος του Ευρίπου απασχόλησε και τους αρχαίους Έλληνες, και ειδικότερα τον Αριστοτέλη και τον Ερατοσθένη, καθώς και πολλούς άλλους επιστήμονες από τον 19ο αιώνα και μετά. Σημαντική συνεισφορά στη μελέτη του φαινομένου κατέχουν οι Έλληνες Δημήτριος Αιγινήτης (1926), ο Υποπλοίαρχος Ανδρέας Α. Μιαούλης, Β.Ν. (1880) και ο Βρετανός Υποναύαρχος Αρθούρος Μένσελ (Arthur Mansel), RN. Η έρευνα συμπληρώθηκε από μετρήσεις του Πανεπιστημίου Αθηνών στη Γλύφα (1981-1984).

Η εξήγηση που δόθηκε για το εν λόγω φαινόμενο και είναι σήμερα αποδεκτή, είναι ότι το φυσικό παλιρροιακό κύμα στο Αιγαίο φθάνοντας στην ανατολική πλευρά της Εύβοιας, ένα μέρος του εισέρχεται από τον Βόρειο Ευβοϊκό και ένα άλλο εισέρχεται από τον Νότιο Ευβοϊκό Κόλπο. Λόγω, όμως, του διαφορετικού μήκους της διαδρομής, το φυσικό παλιρροιακό κύμα που έρχεται από τον Νότο φθάνει στο δίαυλο του Ευρίπου σε 1 ώρα και 15 λεπτά νωρίτερα του ερχόμενου από τον Βορρά. Ως εκ τούτου είναι φυσικό οι νότιοι εισερχόμενοι υδάτινοι όγκοι να ανεβάζουν τη στάθμη κατά 30-40 εκατοστά και να δημιουργούν θαλάσσιο ρεύμα από νότο προς βορρά.

Μετά από 6 ώρες, και καθώς η άμπωτη διαδέχεται την πλημμυρίδα, αντιστρέφονται οι συνθήκες και δημιουργείται το αντίθετο ρεύμα, αφού στο βόρειο μέρος έχουν πλέον συσσωρευτεί μεγαλύτεροι υδάτινοι όγκοι. Όταν όμως συμβαίνουν συζυγίες, οπότε η ένταση της παλίρροιας είναι μεγάλη, το ρεύμα του Ευρίπου παρουσιάζεται κανονικό. Όμως στους τετραγωνισμούς, όπου το ρεύμα είναι ασθενέστερο, τόσο η διαμόρφωση των ακτών, ο βυθός, οι υφιστάμενες καιρικές συνθήκες καθώς και άλλα βαρομετρικά αίτια συντελούν, ώστε το ρεύμα να είναι ακανόνιστο.
 

Πηγή: skai.gr

Διαβάστε τις Ειδήσεις σήμερα και ενημερωθείτε για τα πρόσφατα νέα.
Ακολουθήστε το Skai.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.