Gints Zilbalodis: Η Γάτα που δεν Φοβόταν το Νερό δείχνει με την πατούσα της τον νέο Miyazaki

Ο Gints Zilbalodis, γεννημένος το 1994 στη Λετονία, είναι ένας ταλαντούχος σκηνοθέτης και animator, γνωστός για το ιδιαίτερο αφηγηματικό του ύφος και τη μοναδική του προσέγγιση στο animation.

Το 2019 παρουσίασε την πρώτη του μεγάλου μήκους ταινία, “Away”, την οποία δημιούργησε ολοκληρωτικά μόνος του, από τη σκηνοθεσία και το σενάριο μέχρι τη μουσική και την παραγωγή.

Η ταινία αυτή απέσπασε το βραβείο Contrechamp στο Φεστιβάλ του Annecy. Το 2024 επέστρεψε με το “Flow” (Η Γάτα που δεν Φοβόταν το Νερό), μια εντυπωσιακή ταινία κινουμένων σχεδίων που κατέκτησε το Ευρωπαϊκό Βραβείο Κινηματογράφου και το 2025 κέρδισε τη Χρυσή Σφαίρα στην κατηγορία της καλύτερης ταινίας animation.

Λίγες μέρες μετά τη βράβευση, ανακοινώθηκε ότι είναι επίσης υποψήφια για δύο Όσκαρ: καλύτερης διεθνούς ταινίας και καλύτερου animation. Με το ξεχωριστό του ύφος και την καινοτόμο τεχνική του, ο Zilbalodis συνεχίζει να καθιερώνεται ως μία από τις σημαντικότερες φωνές στο σύγχρονο animation. Καθόλου αδικαιολόγητα κάποιοι τον χαρακτηρίζουν τον Hayao Miyazaki της νέας γενιάς.

-Πώς θα συστηνόσασταν στο ελληνικό κοινό που ακόμα δεν γνωρίζει την υπέροχη δουλειά σας;

-Ονομάζομαι Gints Zilbalodis και είμαι ο σκηνοθέτης της ταινίας “Flow” (Η Γάτα που δεν Φοβόταν το Νερό). Είμαι πολύ ενθουσιασμένος που η ταινία θα προβληθεί στην Ελλάδα. Είναι μια μοναδική εμπειρία, γεμάτη μουσική, εικόνες και συναισθήματα, και σας καλώ να την ανακαλύψετε στον κινηματογράφο!

-Καταρχάς, θα ήθελα να σας ευχαριστήσω που βρίσκεστε εδώ για εμάς. Δεδομένου ότι η ταινία σας είναι μία από τις πέντε επιλεγμένες για το βραβείο LUX, θα ήθελα να ξέρω πώς αισθάνεστε.

-Eίναι μεγάλη τιμή για μένα που επιλεχθήκαμε. Νομίζω ότι είναι η πρώτη φορά που μια λετονική ταινία επιλέγεται για αυτό το βραβείο, και επίσης τα animation σπάνια επιλέγεται, οπότε αυτό το κάνει ακόμα μεγαλύτερη τιμή.

Είμαι απλώς χαρούμενος που αυτή η ευκαιρία θα μας επιτρέψει να δείξουμε την ταινία σε κινηματογράφους στην Ευρώπη, κάτι που είναι πολύ σημαντικό, γιατί αυτή «η γάτα που δεν φοβόταν το νερό» (σ.σ. η ελληνική απόδοση του τίτλου) πρέπει να δει κανείς στον κινηματογράφο. Δεν υπάρχει διάλογος στην ταινία, οπότε νομίζω ότι λειτουργεί πολύ καλύτερα στη μεγάλη οθόνη, επειδή πρόκειται για την εμπειρία της μουσικής, των εικόνων και των ήχων.

-Τα τελευταία χρόνια βλέπουμε πολλές ταινίες κινουμένων σχεδίων χωρίς διαλόγους. Πιστεύετε ότι είναι πιο δύσκολο να δημιουργήσετε μια ταινία χωρίς καθόλου λόγια;

-Για μένα δεν ήταν καθόλου δύσκολο. Ίσως δε, ήταν πιο εύκολο, επειδή όλες οι ταινίες μου μέχρι τώρα δεν είχαν διαλόγους. Αυτός είναι ο τρόπος με τον οποίο έχω συνηθίσει να δουλεύω. Μου δίνει τη δυνατότητα να εκφράζομαι περισσότερο με άλλα εργαλεία, όπως η μουσική, οι ήχοι, η κινούμενη εικόνα και η κάμερα. […]

Από την αρχή της συγγραφής του σεναρίου πρέπει να φροντίσεις να είναι ξεκάθαρα τα κίνητρα των χαρακτήρων μέσα από τον τρόπο που κοιτάζουν τα πράγματα. Αυτό είναι αρκετά δύσκολο και δεν υπάρχει συγκεκριμένη φόρμουλα ή τρόπος να το κάνεις. Το κλειδί είναι να κρατήσεις την αφήγηση απλή, ώστε το κοινό να κατανοεί τι σκέφτονται και τι θέλουν οι χαρακτήρες. Στη συνέχεια, πάνω σε αυτή την απλή αφήγηση, μπορείς να χτίσεις στρώματα συναισθημάτων και νοημάτων.

-Στις περισσότερες κουλτούρες, η μαύρη γάτα συμβολίζει τη γρουσουζιά. Σας απασχόλησε αυτό στην αρχή;

-Όχι, καθόλου. Η γάτα μας, άλλωστε, δεν είναι μαύρη· είναι σκούρο γκρι, όπως η γάτα που είχα όταν ήμουν μικρός. Δεν σκέφτηκα ποτέ ότι θα μπορούσε να φέρει γρουσουζιά. Ίσως, μάλιστα, είναι καλό να δείξουμε ότι δεν είναι κακές και ότι αξίζουν την αγάπη όπως όλες οι γάτες. […]

Ήθελα η γάτα να είναι ο πρωταγωνιστής, επειδή οι γάτες είναι ανεξάρτητες και κάνουν τα πράγματα με τον δικό τους τρόπο. Αυτή η ιστορία είναι πολύ προσωπική για μένα, γιατί είναι η πρώτη φορά που δουλεύω με ομάδα. Μέχρι τώρα έκανα τα πάντα μόνος μου: τη μουσική, το μοντάζ, την παραγωγή.

-Αν μπορούσατε να είστε γάτα για μια μέρα, τι θα θέλατε να κάνετε;

-Οι γάτες φαίνονται ανέμελες, κοιμούνται όλη μέρα και δεν ανησυχούν για τίποτα. Όμως η γάτα της ταινίας μας είναι αρκετά αγχωμένη, γιατί το σπίτι της καταστρέφεται από μια πλημμύρα. Δεν θα ήθελα να είμαι στη θέση της. Αν έπρεπε να διαλέξω, θα ήμουν το καπιμπάρα της ταινίας, το πιο χαλαρό και ανέμελο πλάσμα.

-Ποιες είναι οι προσδοκίες σας από εδώ και πέρα;

-Ακόμα επεξεργάζομαι όλη την εμπειρία. Ξεκινήσαμε από τις Κάννες, τελειώνοντας την ταινία μόλις λίγες μέρες πριν από την πρεμιέρα, και από τότε η ταινία ταξιδεύει σε πολλά φεστιβάλ.

Είναι μια συνεχής προσπάθεια, αλλά πρόκειται για ένα «πρόβλημα» που χαίρομαι που το έχω επωμισθεί. Είναι πολύ σημαντικό να στηρίξουμε την ταινία, ώστε να έχει την ευκαιρία να την δει ένα ευρύτερο κοινό. Για τη Λετονία, αυτή είναι μια μεγάλη στιγμή, καθώς πρόκειται για την πιο προβεβλημένη λετονική ταινία σε κινηματογράφους παγκοσμίως.

-Ποια ήταν η αντίδραση του κοινού στα φεστιβάλ;

Ναι, με έχουν ρωτήσει αν οι αντιδράσεις διαφέρουν ανάλογα με τη χώρα, αλλά η αλήθεια είναι ότι είναι αρκετά παρόμοιες. Η ταινία ασχολείται με παγκόσμια θέματα που μπορούν να αγγίξουν τους πάντες.

Ακόμη και σε φεστιβάλ όπου οι θεατές είναι συνηθισμένοι να βλέπουν σοβαρά ιστορικά δράματα, η δική μας ταινία, που είναι συνήθως η μόνη κινουμένων σχεδίων στο πρόγραμμά τους, προσφέρει κάτι διαφορετικό.

Πιστεύω ότι για αυτούς είναι συναρπαστικό να βλέπουν κάτι πιο ανάλαφρο, περιπετειώδες και συναρπαστικό. Ωστόσο, δεν είναι μόνο ψυχαγωγική η ιστορία. Υπάρχουν και φιλοσοφικές ιδέες και στιγμές διαλογισμού. Είναι μια αρκετά μοναδική ταινία και δύσκολο να τη συγκρίνω με οτιδήποτε άλλο.