Με αφορμή την παγκόσμια ημέρα κατά του καρκίνου του μαστού, είναι καιρός να ενημερωθείς με σαφήνεια για 15 παράγοντες που αυξάνουν το ρίσκο εκδήλωσης της νόσου ώστε να οπλιστείς με τις κατάλληλες ασπίδες!
Υπάρχουν ορισμένοι παράγοντες που μπορεί να αυξήσουν τον κίνδυνο να αναπτύξει μια γυναίκα καρκίνο του μαστού κι αυτοί δεν εξαντλούνται στην κληρονομικότητα. Θα πρέπει ωστόσο να ξεκαθαρίσουμε ότι οι γυναίκες οι οποίες εμφανίζουν έναν ή περισσότερους από αυτούς μπορεί να μην αναπτύξουν ποτέ καρκίνο του μαστού. Παρόλα αυτά καλό είναι κάθε γυναίκα που θέλει να προστατέψει το στήθος της και γενικά την υγεία της να τους λάβει υπόψη αναπτύσσοντας δικλείδες πρόληψης.
- H ΗΛΙΚΙΑ ΣΟΥ
Όπως ισχύει και για πολλές άλλες ασθένειες, ο κίνδυνος καρκίνου του μαστού αυξάνεται όσο μεγαλώνεις. Σύμφωνα με την Αμερικανική Αντικαρκινική Εταιρεία 2 στις 3 γυναίκες με καρκίνο του μαστού είναι ηλικίας 55 ετών και άνω. Στην πραγματικότητα, η διαδικασία της γήρανσης είναι ο μεγαλύτερος παράγοντας κινδύνου για καρκίνο του μαστού.
Τι να θυμάσαι: Μην αμελείς τον προληπτικό έλεγχο που πρέπει να περιλαμβάνει μαστογραφία, υπέρηχο και κλινική εξέταση από τον ειδικό από την ηλικία των 35 και μετά.
- ΤΟ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΚΟ ΙΣΤΟΡΙΚΟ
Ο κίνδυνος εμφάνισης καρκίνου του μαστού είναι μεγαλύτερος για τις γυναίκες των οποίων έχουν νοσήσει συγγενικά πρόσωπα. Αν λοιπόν έχεις μια συγγενή πρώτου βαθμού (μητέρα, αδερφή, κόρη) που έχει διαγνωστεί με καρκίνο του μαστού ο κίνδυνος διπλασιάζεται, ενώ αν έχεις παραπάνω από μία συγγενή πρώτου βαθμού που εκδήλωσε τη νόσο ο κίνδυνος είναι 5 φορές υψηλότερος.
Τι να θυμάσαι: Μην παραλείψεις να ενημερώνεις τον μαστολόγο που σε παρακολουθεί για το οικογενειακό ιστορικό ώστε να αποφασιστεί πότε και κάθε πότε πρέπει να γίνεται ο προληπτικός έλεγχος (σε αυτές τις περιπτώσεις συνήθως ξεκινά στα 35).
- ΤΑ ΓΟΝΙΔΙΑ ΣΟΥ
Σε ορισμένες περιπτώσεις, ένα ισχυρό οικογενειακό ιστορικό καρκίνου του μαστού μπορεί να συνδέεται με μεταλλάξεις σε ορισμένα γονίδια. Οι πιο κοινές μεταλλάξεις είναι εκείνες των γονιδίων BRCA1 και BRCA2. Οι γυναίκες με αυτές τις μεταλλάξεις έχουν αυξημένη πιθανότητα να εμφανίσουν καρκίνο του μαστού κάποια στιγμή στη ζωή τους.
Τι να θυμάσαι: Αν διατρέχεις υψηλό κίνδυνο εξαιτίας ενός ισχυρού οικογενειακού ιστορικού ο γιατρός μπορεί να συστήσει γονιδιακό έλεγχο. Αν όντως έχεις τις συγκεκριμένες μεταλλάξεις, θα προτείνει ένα σχέδιο ελέγχου με πιο συχνούς διαγνωστικούς ελέγχους ενώ μπορεί να εξεταστούν κι άλλες λύσεις όπως η προληπτική χορήγηση φαρμάκων ή η προληπτική χειρουργική επέμβαση για τη μείωση του κινδύνου.
- Η ΦΥΛΗ ΣΟΥ
Οι γυναίκες της λευκής φυλής έχουν ελαφρώς περισσότερες πιθανότητες να αναπτύξουν καρκίνο του μαστού από ό,τι εκείνες που ανήκουν στην αφρικανική φυλή προφανώς λόγω του δυτικού τρόπου ζωής που θεωρείται επιβαρυντικός παράγοντας. Παρόλα αυτά οι δεύτερες έχουν περισσότερες πιθανότητες να αναπτύξουν πιο επιθετικό και πιο προχωρημένο στάδιο καρκίνου του μαστού και να πεθάνουν από αυτόν. Αυτό μπορεί να οφείλεται στη μικρότερη πρόσβαση σε προληπτικούς ελέγχους και στη χαμηλότερης ποιότητας ιατρική φροντίδα.
Τι να θυμάσαι: Ακόμα και αν δεν έχεις επιβαρημένο ιστορικό δεν πρέπει να αμελείς τον ετήσιο προληπτικό έλεγχο από την ηλικία των σαράντα και μετά ο οποίος πρέπει να περιλαμβάνει: μαστογραφία, υπέρηχο και κλινική εξέταση από τον ειδικό.
- ΤΟ ΒΑΡΟΣ ΣΟΥ
Οι υπέρβαρες και παχύσαρκες γυναίκες έχουν υψηλότερο κίνδυνο να διαγνωστούν με καρκίνο του μαστού σε σύγκριση με γυναίκες που διατηρούν ένα υγιές βάρος, ιδιαίτερα μετά την εμμηνόπαυση. Η συσσώρευση λίπους στο σώμα ενοχοποιείται γιατί τα λιποκύτταρα αποθηκεύουν περισσότερα οιστρογόνα στο σώμα, πράγμα που σχετίζεται με την εκδήλωση καρκίνου του μαστού. Επιπλέον το λίπος γύρω από την κοιλιά μπορεί να αυξήσει περισσότερο τον κίνδυνο.
Τι να θυμάσαι: Αν χρειάζεται να χάσεις βάρος, το καλύτερο που έχεις να κάνεις είναι να απευθυνθείς σε ένα διαιτολόγο ο οποίος θα σε βοηθήσει στη σταδιακή απώλεια κιλών με ένα ισορροπημένο διαιτολόγιο που θα σχεδιάσει ειδικά για εσένα και τις ανάγκες σου. Μερικές γενικές συστάσεις που μπορεί να σε βοηθήσουν είναι οι εξής:
– Περιόρισε ζάχαρη, επεξεργασμένους υδατάνθρακες και αλκοόλ.
– Προτίμησε μικρές μερίδες.
– Αφαίρεσε το δέρμα και το λίπος από κρέας, πουλερικά και ψάρια.
– Επίλεξε γάλα και γιαούρτι με χαμηλά λιπαρά.
- Η ΠΕΡΙΟΔΟΣ ΣΟΥ
Οι γυναίκες που ξεκίνησαν να έχουν περίοδο πριν την ηλικία των 12 έχουν υψηλότερο ρίσκο να εμφανίσουν καρκίνο του μαστού αργότερα στη ζωή τους. Το ίδιο ισχύει και για τις γυναίκες που περνούν στην εμμηνόπαυση μετά την ηλικία των 55. Γενικά όσο περισσότερο μια γυναίκα εμμηνορροεί, τόσο μεγαλύτερη είναι η έκθεση στα οιστρογόνα και την προγεστερόνη, παράγοντες που αυξάνουν τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου μαστού.
Τι να θυμάσαι: Μην ξεχάσεις να ενημερώσεις τον μαστολόγο αν ξεκίνησες να έχεις περίοδο νωρίς.
- Η ΠΥΚΝΟΤΗΤΑ ΤΟΥ ΜΑΣΤΟΥ
Η έρευνα έχει δείξει ότι οι πυκνοί μαστοί όχι μόνο έχουν περισσότερες πιθανότητες να αναπτύξουν καρκίνο, αλλά και η ανίχνευσή του στις μαστογραφίες είναι πιο δύσκολη.
Τι να θυμάσαι: Σε κάθε περίπτωση θα πρέπει να προτιμάται η ψηφιακή μαστογραφία, που «διαβάζεται» από τον ειδικό ακτινολόγο του μαστού και πρέπει να συμπληρώνεται πάντα με κλινική εξέταση από τον ειδικό χειρουργό μαστού (μαστολόγο) ο οποίος πρέπει να είναι σε άμεση επικοινωνία με τον ακτινολόγο.
- ΤΑ ΕΥΡΗΜΑΤΑ ΣΤΟ ΣΤΗΘΟΣ ΣΟΥ
Υπάρχουν κάποιες καλοήθεις παθήσεις του μαστού που μπορεί να αυξήσουν τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου. Αυτές μπορεί να είναι η υπερπλασία των πόρων ή των λοβίων, οι φυλλοειδείς όγκοι, τα θηλώματα, η σκληρυντική αδένωση και η ακτινωτή ουλή.
Τι να θυμάσαι: Συγκεκριμένα ευρήματα στο μαστό απαιτούν πιο τακτική παρακολούθηση ή προληπτική αφαίρεση. Ενημερώσου σωστά και συζήτησε οπωσδήποτε με τον μαστολόγο σου για την προσέγγιση και τη ρουτίνα παρακολούθησης.
- ΠΟΤΕ ΕΓΙΝΕΣ Ή ΘΑ ΓΙΝΕΙΣ ΜΑΜΑ
Οι γυναίκες που δεν έχουν κάνει παιδιά ή απέκτησαν το πρώτο τους παιδί μετά την ηλικία των 30 ετών έχουν ελαφρώς υψηλότερο κίνδυνο καρκίνου του μαστού σε σύγκριση με γυναίκες που τεκνοποίησαν πριν από τα 30 τους.
Τι να θυμάσαι: Μην περιμένεις όλα στη ζωή σου να είναι τέλεια για να γίνεις μαμά. Αν έχεις βρεις το κατάλληλο πρόσωπο για να φτιάξεις οικογένεια μην αναβάλλεις άσκοπα.
- ΟΡΜΟΝΟΘΕΡΑΠΕΙΕΣ
Οι γυναίκες που έχουν λάβει θεραπεία ορμονικής υποκατάστασης προκειμένου να αντιμετωπίσουν τα ενοχλητικά συμπτώματα της εμμηνόπαυσης μπορεί να έχουν αυξημένη πιθανότητα εκδήλωσης καρκίνου του μαστού. Ο κίνδυνος δε θεωρείται ίδιος για τις γυναίκες που έχουν κάνει θεραπείες γονιμότητας σε περιπτώσεις υποβοηθούμενης αναπαραγωγής, καθώς το διάστημα χορήγησης των φαρμάκων είναι μικρότερο και τα φάρμακα -ιδιαίτερα τα νέας γενιάς- πιο ελαφρά.
Τι να θυμάσαι: Αν χρειάζεται να κάνεις κάποια θεραπεία γονιμότητας ή εξωσωματική γονιμοποίηση και υπάρχει στην οικογένειά σου ιστορικό καρκίνου μαστού μην αμελήσεις να ενημερώσεις τον γιατρό σου.
- ΠΟΣΟ ΠΙΝΕΙΣ
Οι γυναίκες που πίνουν περισσότερο από 40 γραμμάρια αλκοόλ την ημέρα έχουν 15% υψηλότερο κίνδυνο καρκίνου του μαστού σε σχέση με εκείνες που δεν πίνουν καθόλου. Σύμφωνα με τους ειδικούς το αλκοόλ μπορεί επίσης να αυξήσει τον κίνδυνο εμφάνισης της νόσου επειδή καταστρέφει το DNA των κυττάρων αλλά και επειδή αυξάνει τα επίπεδα των οιστρογόνων και άλλων ορμονών που επηρεάζουν θετικά την εμφάνιση καρκίνου.
Τι να θυμάσαι: Αν θέλεις να μειώσεις τον κίνδυνο εκδήλωσης καρκίνου του μαστού μπορείς είτε να επιλέξεις να απέχεις εντελώς από την κατανάλωση αλκοόλ είτε να την περιορίσεις στο ελάχιστο (μέχρι δύο ποτά την εβδομάδα).
- ΤΟ ΚΑΠΝΙΣΜΑ
Παρόλο που παλιότερες έρευνες δεν φαίνεται να συνδέουν το κάπνισμα με τη νόσο, κάποιες πρόσφατες δείχνουν ότι μπορεί να υπάρχει σχέση μεταξύ καπνίσματος και αύξησης του κινδύνου εκδήλωσης καρκίνου του μαστού ιδιαίτερα στις γυναίκες μετά την εμμηνόπαυση.
Τι να θυμάσαι: Η απόφαση να κόψεις το τσιγάρο δεν προστατεύει μόνο το στήθος σου αλλά και γενικότερα τη ζωή σου αφού το κάπνισμα σχετίζεται με πάρα πολλά προβλήματα υγείας. Για να εξασφαλίσεις μεγαλύτερη επιτυχία στο στόχο σου, είναι καλύτερα να απευθυνθείς σε ένα ιατρείο διακοπής καπνίσματος.
ΤΟ ΚΡΕΑΣ, ΤΑ ΦΡΟΥΤΑ ΚΑΙ ΤΑ ΛΑΧΑΝΙΚΑ ΠΟΥ ΤΡΩΣ
Η έρευνα έχει δείξει ότι οι γυναίκες που τρώνε πολύ κρέας και γενικά έχουν αυξημένο ποσοστό πρόσληψης ζωϊκών πρωτεϊνών και ιδιαίτερα εκείνες που προτιμούν το κρέας ψητό στα κάρβουνα καταναλώνοντας από την άλλη πολύ λίγα φρούτα και λαχανικά είχαν υψηλότερο κίνδυνο εκδήλωσης καρκίνου του μαστού.
Τι να θυμάσαι:
– Στόχευσε σε λιγότερες μερίδες κόκκινου κρέατος την εβδομάδα. Πρωτεϊνη είναι και το ψάρι που είναι πιο υγιεινό.
– Γέμισε τα δύο τρίτα του πιάτου σου με φρέσκα λαχανικά, φρούτα και δημητριακά ολικής άλεσης και μόνο το ένα τρίτο με κρέας ή γαλακτοκομικά.
– Επίλεξε άπαχα κομμάτια κρέατος αφαιρώντας το λίπος.
– Προτίμησε το βράσιμο ή το μαγείρεμα στον ατμό.
– Ψήσε στη σχάρα αλλά σε χαμηλότερες θερμοκρασίες.
– Μην υπερψήνεις φαγητό και τρόφιμα.
– Αφαίρεσε όλα τα καμένα τμήματα από τα τρόφιμα που πρόκειται να φας.
- H ΒΙΤΑΜΙΝΗ D
Πιθανόν να γνωρίζεις ότι η συγκεκριμένη βιταμίνη είναι απαραίτητη για την καλή υγεία των οστών γιατί βοηθά το σώμα να απορροφήσει το ασβέστιο. Βοηθά όμως και το ανοσοποιητικό ενώ η έρευνα δείχνει ότι οι γυναίκες με χαμηλά επίπεδα βιταμίνης D έχουν υψηλότερο κίνδυνο εκδήλωσης καρκίνου του μαστού. Καθώς όλο και περισσότεροι άνθρωποι περνούν τον περισσότερο χρόνο τους μακριά από το άμεσο ηλιακό φως ή φορώντας αντηλιακά όταν εκτίθενται στον ήλιο για να προστατέψουν το δέρμα τους, η παραγωγή βιταμίνης D περιορίζεται και μπορεί να είναι σε χαμηλότερο επίπεδο από το φυσιολογικό.
Τι να θυμάσαι: Οι δύο πιο αξιόπιστοι τρόποι για να αυξήσεις τα αποθέματα της βιταμίνης D στον οργανισμό σου είναι η πιο άμεση έκθεση στο ηλιακό φως και η λήψη συμπληρωμάτων (δεδομένου ότι η απορρόφησή της από τη διατροφή είναι λιγότερο αποτελεσματική). Συζήτησε με το γιατρό σου μήπως χρειάζεται να γίνει έλεγχος των επιπέδων της βιταμίνης αν δε σε βλέπει το φως και η διατροφή σου δεν είναι ισορροπημένη.
- ΑΝ ΔΟΥΛΕΥΕΙΣ ΝΥΧΤΑ
Τα αποτελέσματα κάποιων μελετών δείχνουν ότι οι γυναίκες που εργάζονται τη νύχτα σε επαγγέλματα όπως γιατροί, νοσηλευτές, αστυνομικοί, φύλακες έχουν υψηλότερο κίνδυνο εκδήλωσης της νόσου σε σύγκριση με γυναίκες που εργάζονται τη μέρα. Οι ειδικοί υποψιάζονται ότι αυτό μπορεί να σχετίζεται με τα χαμηλά επίπεδα μελατονίνης που συχνά έχουν οι γυναίκες που εργάζονται πιο αργά.
Τι να θυμάσαι: Συζήτησε με τον γιατρό σου το ενδεχόμενο λήψης χαπιών μελατονίνης ιδιαίτερα αν αντιμετωπίζεις προβλήματα αϋπνίας και δεν έχεις σταθερό ωράριο ύπνου.
