Τι συμβαίνει με το ΤikTok: Γιατί το απαγορεύουν χώρες η μια μετά την άλλη

Ο Βασίλης Ζωγράφος, υποψήφιος διδάκτωρ Πληροφορικής και Επιστήμης Δεδομένων στο Πανεπιστήμιο Ανατολικού Λονδίνου, μιλώντας στην εκπομπή NEWSROOM του ΕΡΤNews, και στους δημοσιογράφους Γιώργος Σιαδήμα και Στέλλα Παπαμιχαήλ, αναφέρθηκε στην πολυετή διαμάχη γύρω από το TikTok, υπογραμμίζοντας τις ανησυχίες που εγείρονται στις Ηνωμένες Πολιτείες σχετικά με τη διαχείριση και την ασφάλεια των δεδομένων. Όπως εξήγησε, η πλατφόρμα δέχεται πιέσεις στις ΗΠΑ εδώ και χρόνια, ενώ τα ερωτήματα γύρω από την πρόσβαση στα δεδομένα οδήγησαν τη Βουλή των Αντιπροσώπων, στις 13 Μαρτίου 2024, να ψηφίσει νομοθεσία που απαιτεί από την κινεζική εταιρεία ICANN να πουλήσει το TikTok σε αμερικανική εταιρεία μέσα σε έξι μήνες ή να απαγορευτεί στις Ηνωμένες Πολιτείες. «Η απαγόρευση αυτή βέβαια θα ανάγκαζε την Apple, οπως και την Google να αφαιρέσουν το Tiktok από τα καταστήματα εφαρμογών τους και οι πάροχοι υπηρεσιών και ίντερνετ δεν θα μπορούσαν να κάνουν διαθέσιμο σε πρόγραμμα περιήγησης σε αναβαθμίσεις τις Ηνωμένες Πολιτείες».

Ιστορικές ρίζες και νομοθετικές εξελίξεις

Ο κ. Ζωγράφος τόνισε ότι οι ρίζες αυτής της έντασης βρίσκονται πίσω στο 2001, όταν, μετά τις επιθέσεις στους Δίδυμους Πύργους, θεσπίστηκε το USA Patriot Act. Η νομοθεσία αυτή υποχρέωσε εταιρείες τεχνολογίας να δημιουργήσουν «κερκόπορτες» για την πρόσβαση κυβερνητικών αρχών στα δεδομένα τους, γεγονός που, όπως ανέφερε, το TikTok αρνήθηκε να εφαρμόσει. Η άρνηση αυτή οδήγησε σε μακροχρόνια σύγκρουση, η οποία εντάθηκε το 2023, όταν προτάθηκε η μεταφορά όλων των δεδομένων Αμερικανών χρηστών σε εταιρεία αμερικανικών συμφερόντων. Παρ’ όλα αυτά, η πρόταση αυτή δεν έγινε αποδεκτή από την αμερικανική κυβέρνηση.

Πολιτικές και τεχνολογικές διαστάσεις

Σύμφωνα με τον κ. Ζωγράφο, η στάση των Αμερικανών πολιτικών απέναντι στο TikTok είναι βαθιά επηρεασμένη από πολιτικούς και τεχνολογικούς παράγοντες. «Ο πρώην πρόεδρος Τραμπ, που αρχικά ήταν εναντίον του TikTok, έχει πλέον στραφεί υπέρ, αξιοποιώντας την πλατφόρμα ως εργαλείο πολιτικής προπαγάνδας», επεσήμανε. Επιπλέον, ανέφερε ότι οι ΗΠΑ ενδιαφέρονται να αποκτήσουν πρόσβαση στους «εξαιρετικούς αλγόριθμους τεχνητής νοημοσύνης» της κινεζικής εταιρείας, οι οποίοι επηρεάζουν μεγάλες μάζες χρηστών.

Κίνδυνοι για τους ανήλικους χρήστες

Ο κ. Ζωγράφος στάθηκε ιδιαίτερα στις αρνητικές συνέπειες που έχει η χρήση του TikTok από ανήλικους, αναφέροντας περιπτώσεις παραβατικής συμπεριφοράς, ψηφιακού εκφοβισμού και ανταγωνισμού για την απόκτηση δημοφιλίας μέσω των λεγόμενων «coins». «Η πλατφόρμα έχει δημιουργήσει ένα τοξικό περιβάλλον, όπου τα παιδιά επιδιώκουν με κάθε τρόπο να κερδίσουν likes και να γίνουν δημοφιλή, ακόμη και μέσω μη υγιούς ανταγωνισμού», υπογράμμισε.

Αναγκαία μέτρα προστασίας

Ο κ. Ζωγράφος τόνισε την ανάγκη για πιστοποιήσεις χρηστών κάτω των 18 ετών και καλύτερη εκπαίδευση γονέων και παιδιών για την ασφαλή χρήση των ψηφιακών μέσων. Ανέφερε ως θετική πρωτοβουλία τη δημιουργία της υπηρεσίας Kids Wallet από την ελληνική κυβέρνηση, η οποία μπορεί να συμβάλει στον έλεγχο της ηλικίας των χρηστών, αλλά επεσήμανε ότι απαιτείται συνεργασία με την πλατφόρμα του TikTok για την αποτελεσματική εφαρμογή τέτοιων μέτρων. Καταλήγοντας, υπογράμμισε ότι η καταπολέμηση του ψηφιακού αναλφαβητισμού είναι κρίσιμη για την προστασία των νέων χρηστών.