Είχαν Άγιο. Σοβαρό τροχαίο με τρεις σοβαρά τραυματίες έξω από το Τυμπάκι!
Από την Κρήτη στην κορυφή του κόσμου κατάφερε να φτάσει με τη σκληρή προσωπική του εργασία ο Μανώλης Βεληβασάκης. Ξεκίνησε τη δεκαετία του ’70 από το Ηράκλειο για σπουδές πολιτικού μηχανικού στη Νέα Υόρκη έχοντας πάντα στο μυαλό του την επιστροφή στη λατρεμένη του Κρήτη.
Όμως οι συνθήκες ζωής στην Αμερική ευνοούν τους νέους με πείσμα, αποφασιστικότητα και θέληση. Έτσι ο ταλαντούχος κ. Βεληβασάκης με την ενέργεια και τη δύναμη ψυχής που χαρακτηρίζει κάθε Έλληνα έμεινε στις ΗΠΑ και σύντομα έφτασε να βρίσκεται πίσω από κτήρια – παγκόσμια σύμβολα.
Τα τελευταία χρόνια ο Βεληβασάκης έχει αφιερωθεί ψυχή τε και σώματι στο σημαντικότερο έργο της ζωής του: την εκ νέου ανέγερση του ελληνορθόδοξου Ιερού Ναού του Αγίου Νικολάου, που συνεθλίβη όταν ο νότιος από τους Δίδυμους Πύργους τον καταπλάκωσε κατά την τρομοκρατική επίθεση της 11ης Σεπτεμβρίου 2001.
Ο κ. Βεληβασάκης θυμάται λεπτό προς λεπτό όλες εκείνες τις στιγμές που σημάδεψαν τη ζωή και την επαγγελματική του πορεία. Επίσης, απαντά στις επικρίσεις για τα σχέδια του Καλατράβα – ο οποίος ανέλαβε τον αρχιτεκτονικό σχεδιασμό του ναού- και τις καταρρίπτει όλες μία προς μία.
Συγκεκριμένα λέει ο κ. Βεληβασάκης «πολλά και διάφορα έχουν ειπωθεί για την μελέτη του Καλατράβα! Πως φαίνεται λέει σαν τζαμί, πως δεν είναι βυζαντινού ρυθμού, πως έκανε λάθος η Αρχιεπισκοπή που δεν ανέθεσε την μελέτη σε Έλληνα Αρχιτέκτονα, και πολλά άλλα!
»Η γνώμη μου είναι πως ο Καλατράβα κατάφερε να «πιάσει το όλο πνεύμα» της υπόθεσης και πως σχεδίασε ένα καθαρά Ορθόδοξο και κάπως προ-Βυζαντινό μαργαριτάρι που θα καίει σαν ένα κάτασπρο κερί, μέρα νύχτα για να αναπαύει τις χιλιάδες ψυχές που χάθηκαν στη τρομοκρατική επίθεση της 11ης Σεπτεμβρίου 2001, και πως θα αντιπροσωπεύει συνάμα επάξια τον Ελληνισμό και την Ορθοδοξία μας».
Παράλληλα, αναφέρει: «μόνο που θα βρίσκεται στο κέντρο του Σημείου Μηδέν, θα δίνει στίγμα στους αιώνες, πως η Ελληνική Ομογένεια είναι ένα από τα λαμπερά πετράδια του πολύχρωμου μωσαϊκού της Αμερικής, και πως επάξια κατακτήσαμε την θέση που μας ανήκει στην Αμερικανική κοινωνία»!
Ελληνορθόδοξος ναός Αγίου Νικολάου με ρίζες στην Κωνσταντινούπολη
Ο Κρητικός πολιτικός μηχανικός εξηγεί ότι «σήμερα, ο σκελετός και ο χαλύβδινος τρούλος της εκκλησιάς που έχει τις ρίζες του στους τρούλους της Αγίας Σοφίας και Αγίας Ειρήνης στη μαρτυρική Κωνσταντινούπολη, έχει πλέον τελειώσει! Πριν δυο μήνες, σε μια σεμνή τελετή ο Αρχιεπίσκοπος Δημήτριος ανύψωσε ένα προσωρινό Ορθόδοξο σταυρό στην κορυφή του ατσάλινου τρούλου που ήδη έχει γίνει στίγμα και επίκεντρο όλης της περιοχής.
»Στους επομένους μήνες, αρχίζουμε την εξωτερική και εσωτερική επένδυση του ναού με τα κατάλευκα μαρμαρά που έρχονται από το ίδιο λατομείο της Πεντέλης, που πριν 2.500 χρόνια οι προγονοί Αθηναίοι «έκοψαν» τα μαρμαρά για να κτίσουν τον Παρθενώνα».
Δωρεές και εγκαίνια
«Το κόστος του ναού υπολογίζεται γύρω στα 45.000.000 δολάρια, τα περισσότερα από τα οποία έχουν ήδη σχεδόν μαζευτεί από δωρεές Ελλήνων και μη, από την Αμερική και όλο τον πολιτισμένο κόσμο. Θεού θέλοντας, το Πάσχα του 2018, υπολογίζουμε πως θα είναι όλα έτοιμα για να το γιορτάσουμε πανηγυρικά στον νέο, μικρό μεν, αλλά μεγαλοπρεπή ναό του Αγίου Νικόλαου στο Σημείο Μηδέν της Νέας Υόρκης». 
Η αρχή του μεγάλου οράματος
Πώς όμως έφτασε η ελληνική παροικία της Αμερικής να καταφέρει να πείσει για την ανάγκη να χτιστεί ξανά ένα θρησκευτικό μνημείο μέσα στο πιο σύγχρονο σύμβολο της Αμερικής, στο Σημείο Μηδέν, εκεί που δέσποζαν κάποτε οι Δίδυμοι Πύργοι; Ο δρόμος ήταν μακρύς και δύσκολος, τα εμπόδια και τα προσκόμματα που εμφάνιζαν οι δημόσιες υπηρεσίες της Νέας Υόρκης και του New Jersey ήταν απίστευτα πολλά.
Όμως ο Ηρακλειώτης μηχανικός κ. Μανώλης Βεληβασάκης σε αγαστή και συνεχή συνεργασία με τον Αρχιεπίσκοπο Αμερικής κ. Δημήτριο πήραν όλη την υπόθεση πάνω τους.
Εργασίες απομάκρυνσης των συντριμμιών από το Σημείο Μηδέν
Συνεχίζει ο Κρητικός μηχανικός την αφήγηση της πιο ενδιαφέρουσας ελληνικής ιστορίας στις ΗΠΑ «μια μέρα πήρα ένα τηλεφώνημα από τον υπεύθυνο της πυροσβεστικής, ο οποίος μου ζήτησε να πάω κάτω στο σημείο που ήταν η εκκλησία να τον συναντήσω.
»Πήγα και εκείνος είχε μαζί του δύο πλαστικούς κουβάδες σχεδόν γεμάτους με διάφορα σπασμένα αντικείμενα που έμοιαζαν πως ανήκαν στην κατεστραμμένη εκκλησία!
»Τα κοίταξα με περιέργεια και διέκρινα δυο καταστραμμένες μικρές εικόνες, το σήμαντρο μιας μικρής καμπάνας, και δυο ματσάκια κεριά που μου φάνηκαν σχεδόν ατόφια! Τα τράβηξα από τον κουβά, και πράγματι, δύο ματσάκια καφέ κεριά ήταν σχεδόν ατόφια! Μέσα σ’ αυτό το χάος, την καταστροφή και πίεση χιλιάδων τόνων μπάζα, τα κεριά αυτά δεν είχαν πάθει σχεδόν τίποτε. Τα είδε και ο φίλος μου ο πυροσβέστης, και σαν καλός Ρωμαιοκαθολικός, άρχισε να κάνει τον σταυρό του!
»Τότε βρήκα και εγώ την ευκαιρία και του είπα πως οι εργασίες αποκατάστασης με τους εκσκαφείς και τους γερανούς θα πρέπει να σταματήσουν αμέσως, για να μην «χαλάσουν» περισσότερο τα απομεινάρια του ναού!
»Παραξενεύτηκε και ρώτησε αμέσως, αν είχα καμιά ιδέα το πώς θα μπορούσε να γίνει η εκσκαφή, και εγώ του ‘πα «με αρχαιολογική σκαπάνη!
»Περισσότεροι από 15 εργάτες, με μικρές σκαπάνες στο χέρι δούλεψαν για μια εβδομάδα για να σκάψουν και να κοσκινίσουν τα συντρίμμια του κατεστραμμένου ναού. Όπως απεδείχθη αργότερα, όλος ο παλαιός ναός, που ήταν ξύλινος και αποτελείτο από τρεις ορόφους στο ύψος είχε συμπιεστεί στα περίπου 40 εκατοστά σύνολον.
»Δεν βρεθήκαν και πολύ περισσότερα απομεινάρια από τον ναό, γιατί, η απίστευτη συμπίεση, η υψηλή θερμοκρασία, και ο καπνός, καθώς επίσης τα όμβρια ύδατα και τα ύδατα από την πυροσβεστική που είχαν πέσει πάνω στα συντρίμμια στους δύο μήνες μετά την καταστροφή, είχαν μετατρέψει τα απομεινάρια του ναού σε μια ανομοιογενή γκρίζα μάζα που δεν μπορούσες να ξεχωρίσεις τίποτε το ιδιαίτερο».
Όμως την ίδια ώρα που εκείνοι έσκαβαν τα συντρίμμια της Εκκλησιάς, οι δικηγόροι της Αρχιεπισκοπής ετοίμαζαν την δικογραφία για την δικαστική υπόθεση που θα ακολουθούσε αργότερα για να κατοχυρωθεί το κατάλληλο οικόπεδο για την ανέγερση του νέου ναού, που όπως αποδείχθηκε θα έπαιρνε αρκετά χρόνια για να πραγματοποιηθεί.
Εν τω μεταξύ, η αμερικανική πολιτεία όχι μόνο ύψωνε αδιανόητα ψηλά τείχη ώστε να μην κατασκευαστεί ο ναός εκεί που βρισκόταν και παλιότερα, αλλά τους έταξε κιόλας ένα οικόπεδο σε άλλο σημείο της Νέας Υόρκης.
Εμφάνισαν μάλιστα και τεχνικές μελέτες με τις οποίες ισχυρίζονταν ότι ήταν επικίνδυνο να χτιστεί ο Άγιος Νικόλαος στο Σημείο Μηδέν με μόνιμη δικαιολογία μια νέα τρομοκρατική επίθεση.
Μάλιστα έφτασαν στο σημείο να πουν ότι οι μελέτες τους είναι άκρως απόρρητες και κανείς δεν έχει πρόσβαση σε αυτές. Τότε ο κ. Βεληβασάκης και άλλοι Έλληνες συνεργάτες του με αυταπάρνηση και πείσμα στύλωσαν τα πόδια και δέχτηκαν να υποστούν μέχρι και ανάκριση από το FBI ώστε να αποδείξουν ότι αξίζουν την εμπιστοσύνη της Αμερικής και να πάρουν στα χέρια τους τις τεχνικές μελέτες.
Όταν μάλιστα τους είπε ο Κρητικός μηχανικός ότι κάνουν λάθος «τους βρήκα μάλλον δυσπιστούντες, αλλά χωρίς καλά-καλά να ρωτήσουν και πολλά, μας είπαν πως μάλλον δεν ξέρουμε τι κάνουμε γιατί αυτοί είχαν την εκτενή μελέτη και εμείς σίγουρα δεν είχαμε τις δυνατότητες για μια τέτοια μελέτη!
Εγώ χαμογέλασα και αρκέστηκα να τους πω πως μόνο ο χρόνος θα δείξει ποιος είναι ο σωστός και ποιος ο λανθασμένος»!
Αφού λοιπόν το FBI τους έκρινε κατάλληλους να διαχειριστούν απόρρητα έγγραφα, οι δημόσιες υπηρεσίες παρέδωσαν στους Έλληνες τις χιλιάδες σελίδες με τεχνικές μελέτες με τις οποίες ισχυρίζονταν ότι ήταν «επικίνδυνη» η κατασκευή του Αγίου Νικολάου.
Αποδόμηση της αμερικανικής μελέτης
«Στο γραφείο μου είχα στήσει ένα ολόκληρο επιτελείο από τους πιο εμπείρους και έξυπνους μηχανικούς που άρχισαν να εξετάζουν και να μελετούν τον τεχνικό φάκελο.
»Μερικές μέρες αργότερα, ένα βράδυ, πήρα ένα τηλεφώνημα από το γραφείο μου, και ένας από τους μηχανικούς μου, μάλλον έξαλλος από τη χαρά του μου έλεγε ξανά και ξανά «το βρήκα το λάθος, το βρήκα το λάθος….»!
»Την άλλη μέρα πρωί-πρωί μού εξήγησαν πως οι μηχανικοί της λιμενικής υπηρεσίας είχαν ερμηνεύσει τα αποτελέσματα της Δυναμικής ανάλυσης του κτηρίου τελείως επιπόλαια και λανθασμένα.
»Έλεγαν δηλαδή πως αν η κατασκευή υποβληθεί σε δονήσεις από υψηλές συχνότητες, τότε θα έσπαζε σαν το γυαλί, ή ένα ποτήρι που «σπάει» με τις δονήσεις της φωνής μια υψηλόφωνης σοπράνο! Αυτό όμως δεν ισχύει για κατασκευές από μπετόν!
»Τώρα που τους είχαμε βάλει στο τσουβάλι, ήταν ίσως η πρώτη φορά που αισθάνθηκα σιγουριά πως η εκκλησία του Αγίου Νικολάου θα γινόταν πλέον πραγματικότητα!».
Η επιλογή Καλατράβα
«Η Αρχιεπισκοπή και πολλοί από εμάς στην ελληνική παροικία ήμασταν της γνώμης πως ο ναΐσκος που θα κτιζόταν στο Σημείο Μηδέν, και ακριβώς δίπλα από το μνημείο των θυμάτων της τρομακτικής επίθεσης, θα ήταν πολύ μεγαλύτερης σημασίας παρά μια απλή εκκλησιά κάποιας κοινότητας, και πως θα έπρεπε να αντιπροσωπεύει ολόκληρα τον Ελληνισμό και την Ορθοδοξία, ειδικά μια που θα βρισκόταν σ’ ένα τέτοιο τόπο «ιερό», με χιλιάδες προσκυνητές και επισκέπτες κάθε μέρα!
»Έπρεπε λοιπόν να ανατεθεί σε κάποιον αρχιτέκτονα μεγάλης και διεθνούς εμβέλειας για να μπορέσουμε να ξεφύγουμε από κάτι το συνηθισμένο. Μετά από ένα διεθνή διαγωνισμό που διήρκεσε μερικούς μήνες, η Αρχιεπισκοπή επέλεξε τον Σαντιάγο Καλατράβα να εκπονήσει την αρχιτεκτονική μελέτη.
Όπως μου είπε ο Αρχιεπίσκοπος αργότερα σε μια συζήτηση που είχαμε, ο Σαντιάγο ήταν ο μόνος που κατάλαβε το πνεύμα της Αρχιεπισκοπής, και ανέλαβε ο ίδιος προσωπικά τη μελέτη»!
