Ένα ξεχασμένο λαϊκό δρώμενο από τη Δ. Μακεδονία παρουσιάζει το Λύκειο Ελληνίδων Βόλου

Το Λύκειο των Ελληνίδων Βόλου παρουσιάζει ένα ξεχασμένο λαϊκό δρώμενο, με εκπαιδευτικό περιεχόμενο: το ξεπροβόδισμα της Πασχαλιάς στο Σπήλαιο Γρεβενών της Δυτικής Μακεδονίας, που περιλαμβάνει ερευνητική εργασία, διδασκαλία χορών, τραγουδιών και παιχνιδιών του εθίμου. Η παρουσίαση θα πραγματοποιηθεί το Σάββατο 5 Απριλίου 2025, στο Τμήμα Οικονομικών Επιστημών του Π. Θ. (κτήριο πρώην Γαλλικό Ινστιτούτο, Γ. Καρτάλη – Κοραή) και θα διαρκέσει από τις 17.00 έως τις 21.00.

Η «Τιτραμίδα», το ξεπροβόδισμα της Πασχαλιάς είναι ένα παλιό έθιμο που καταγράφηκε στο Σπήλαιο των Γρεβενών και στο οποίο πρωταγωνιστούσαν αποκλειστικά γυναίκες, οι οποίες το αναβίωσαν το 2003 και 2007 με την προτροπή της ερευνήτριας Νίκης Νιώρα και της ομάδας καταγραφής. Χρονικά τοποθετείται στην Κυριακή του Θωμά, όπου οι Σπηλιώτισσες ξεπροβόδιζαν την Πασχαλιά με χορό, τραγούδι και παιχνίδια: «τότι λέγαμι να μη νυχτώσ’ καμιά φουρά να μη σχολάσ’ αυτή η μέρα, τόσο μας άρεσι…». Η «Τιτραμίδα» και το «τσακ τσακ την πόρτα» είναι πασχαλιάτικα τραγούδια του εθίμου που έλεγαν οι γυναίκες, κατά τη μετακίνησή τους απ’ το ένα σημείο στο άλλο του κεντρικού δρόμου του χωριού. Άρχιζαν κάποιες με δυνατή φωνή να ακουστούν σ’ όλους τους μαχαλάδες και να δημοσιοποιηθεί η πρόθεση για τη συμμετοχή των γυναικών στην τέλεση του εθίμου.

Πασχαλιάτικα λοιπόν τραγούδια, χοροί, παιχνίδια στην παρουσίαση του βιβλίου της Νίκης Νιώρα, διδακτόρισσα Λαογραφίας-Ανθρωπολογίας του Χορού από τη ΣΕΦΑΑ του ΕΚΠΑ, Ph.D., Καθηγήτρια Φυσικής Αγωγής, Καθηγήτρια– Σύμβουλος ΕΑΠ και με τη συμμετοχή του πρώην επίκουρου Καθηγητή Τ.Ε.Φ.Α.Α. του Α.Π.Θ., ο οποίος κατάγεται από το Σπήλαιο Γρεβενών για την βιωματική προσέγγιση του εθίμου.
Μια ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα παρουσίαση και ανάλυση του ξεχασμένου αυτού εθίμου που αποχαιρετούσε την Πασχαλιά, χρωματίζοντας το λόγο και τις πράξεις των ανθρώπων για να δώσει ελπίδα και ζωογόνο δύναμη να την περιμένει και του χρόνου!

Η παρουσίαση απευθύνεται σε εκπαιδευτικούς, χορευτές, δασκάλους και ερευνητές των ελληνικών χορών και όλους, όσοι αγαπούν τις δράσεις του λαϊκού μας πολιτισμού.
Στο τέλος του παρουσίασης θα δίνεται βεβαίωση συμμετοχής. Για δηλώσεις συμμετοχής- πληροφορίες στο γραφείο του ΛΕΒ, καθημερινά από 11.00 έως 14.00 (Κοραή 79) στα τηλέφωνα: 2421033938, 2421305753.

Βιογραφικό της Νίκης Νιώρα: είναι πτυχιούχος της Σχολής Επιστήμης Φυσικής Αγωγής και Αθλητισμού (ΣΕΦΑΑ) του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών (ΕΚΠΑ) με ειδίκευση στον «Ελληνικό Παραδοσιακό Χορό» (1989), κάτοχος μεταπτυχιακού διπλώματος (2009) και διδακτορικού διπλώματος (2017) στο γνωστικό αντικείμενο της Λαογραφίας – Ανθρωπολογίας του Χορού από τη ΣΕΦΑΑ του ΕΚΠΑ. Από το 1989 εργάζεται ως εκπαιδευτικός Φυσικής Αγωγής στην Πρωτοβάθμια Ιδιωτική Εκπαίδευση. Επιπρόσθετα, ασχολείται με τη διδασκαλία του ελληνικού παραδοσιακού χορού και έχει παρουσιάσει εργασίες σε συνέδρια και σεμινάρια. Τα ερευνητικά της ενδιαφέροντα αφορούν στην εθνοχορολογία, στην ανθρωπολογία του χορού, στη σημειογραφία και στην ανάλυση, στην εκπαίδευση και στην πολιτισμική διαχείριση του χορού. Aπό τον Οκτώβριο του 2021 συμμετέχει ως συνεργαζόμενο εκπαιδευτικό προσωπικό στο Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο στη μεταπτυχιακή Θεματική Ενότητα «Ανοικτή και εξ Αποστάσεως Εκπαίδευση».

Βιογραφικό του Νικολάου Βαβρίτσα: γεννήθηκε στο Σπήλαιον Γρεβενών, όπου και έλαβε τις εγκύκλιες σπουδές του. Σπούδασε στην τότε Ε.Α.Σ.Α. Θεσσαλονίκης, ασχολούμενος συστηματικά με τον ελληνικό παραδοσιακό χορό. Το 1977 διορίστηκε ως καθηγητής φυσικής αγωγής στο Λύκειο Γρεβενών, ενώ τα επόμενα χρόνια υπηρέτησε σε σχολεία της Θεσσαλονίκης. Από το 1987, που αποσπάστηκε στο Τ.Ε.Φ.Α.Α.-Α.Π.Θ., δίδαξε επί δέκα οχτώ χρόνια ελληνικούς παραδοσιακούς χορούς. Το 2006 εξελέγη ως μέλος Δ.Ε.Π. του Τμήματος στη βαθμίδα του Λέκτορα. Έχει μακρόχρονη διδακτική εμπειρία με σημαντικό διδακτικό και συγγραφικό έργο. Το ένα από τα βιβλία του: με τίτλο «Παραδοσιακοί χοροί και η διδασκαλία τους» προτείνεται ως διδακτικό σύγγραμμα στα ΤΕΦΑΑ της χώρας και άλλες Σχολές. Παρουσιάζει αξιόλογη αρχειακή και εκδοτική μουσικοχορευτική δραστηριότητα, ιδιαίτερα της περιοχής των Γρεβενών και της Δ. Μακεδονίας. Υπήρξε δάσκαλος και ιδρυτής του χορευτικού ομίλου του Συλλόγου Γρεβενιωτών Θεσ/νίκης (1972). Τρεις χορευτικοί όμιλοι χαρακτήρισαν τη «χορευτική του ιστορία», περισσότερο από οποιονδήποτε άλλο: του Συλλόγου Γρεβενιωτών Θεσσαλονίκης, του Αλεξανδρείου Αθλητικού Μελάθρου Θεσσαλονίκης και της Χ.Α.Ν.Θ. Για το κοινωνικό και πολιτιστικό του έργο έχει τιμηθεί από διάφορους πολιτιστικούς, επιστημονικούς φορείς και την Ελληνική Πολιτεία. Σήμερα συνεχίζει το συγγραφικό και εκδοτικό του έργο, σχετικά με τη διάσωση και διάδοση της πολιτιστικής μας κληρονομιάς.